Karong napapas na ang ?650 milyones nga confidential funds ni Bise Presidente Sara Duterte Carpio para sa 2024, kay ang realignment sa House of Representatives gitakda man nga dasonan sa Senado, mahimo bang mohatag sab og kuwentada ang mga senador ug mga kongresista sa ilang mga gasto nga, sama sa Confidential and Intelligence Funds (CIF), wa say resibo?
Ang CIF sa 24 ka senador ug 316 ka kongresista (253 ka representante sa mga distrito ug 63 ka partylist representatives) ginganlan og Maintenance and Other Operating Expenses (MOOE).
* * *
Karong 2023, ang General Appropriations Act (nga, nakatag-an ka, gipanday ra sab sa mayoriya ug gipahimuslan sa tanan nga mga senador ug mga kongresista) nigahin og ?18.6 bilyones para sa ilang MOOE: ?3.4 bilyones sa Senado ug ?15.2 bilyones sa House. Nga mahimo nilang gastuhon sa bisan unsa nga katuyoan. Sa bisan unsa nila nga mahunahunaan. Sa bisan unsa nga personal nila nga mga panginahanglan nga way bisan gamay nga kapuslanan para sa nasud ug sa katawhan. Sa ato pa:
• ?142 milyones kada senador; ug
• ?48 milyones kada kongresista.
* * *
Ang nangalisbo nga tradisyon sa Kongreso gikataho nga gisugdan atol sa administrasyon ni kanhi Presidente Joseph Estrada sa 1998. Ug way bisan usa, bisan ang gituohan nga labing ligdong nga mga senador ug mga kongresista, nga nikuwestiyon hangtod karon.
Ang MOOE morang CIF kay sa paghatag og kuwentada sa ilang gasto, ang mga sakop sa Kongreso di kinahanglan nga mopakita og mga resibo o bisan unsang dokumento. Bugtong gikinahanglan mao ang certification nga sila ra sab ang nagpirma.
* * *
Kining maong eskandalo mao karon ang gigamit sa kampo sa mga Duterte sa pagsumbalik nilang House Speaker Martin Romualdez ug Senate President Migz Zubiri. Tingali aron pagpugos nila pag-uli sa confidential funds ni Carpio. O pagpugos ni Presidente Ferdinand Marcos Jr. sa pagbaraw sa iyang ig-agaw.
Ingon ini na kapait sa gidangatan sa atong nasud. Ang labing dagko natong mga opisyal dunay usa ra ka paagi sa paghusay sa ilang away: Imbes maningkamot sa pagtanyag sa labing maayo nga serbisyo ngadto sa labing daghan, nagpalabwanay na hinuon kinsa nila ang labing lang-og og baho.