Teknolohiya giabusohan

Nindot kaayo ang kahigayonan nga gihatag kanatong katawhan, apan pastilan, giabusohan lang sa uban. Kaniadto, pwerteng lisura sa kumunikasyon uy, sagad suwat ra g’yud intawon ipaagi. Kon dinalian g’yud, ipaagi kini sa telegrama. Diha na kaniadto ang long distance, pero kinahanglan ka pa nga moadto sa opisina sa telecommunications company.

Unya, dili pa g’yud nindot ang kahimanan kay kinahanglan ka pa nga mosinggit aron nga madunggan ang imong tingog sa gikaestorya nimo sa pikas nga linya. Dili sama karon nga mahimo pa nga maghinagaw-haway, ilabi na kon magsul-ob og headset kadtong magsultihanay. Unya, halos tanang tawo karon may cellphone na nga magamit sa pagkontak sa iyang mga higala o kabanayan.

Gawas sa tawag, mahimo na nga ikapadala pinaagi sa cellphone ang usa ka tingog, video ug mga hulagway ngadto sa usa ka higala nga may iya usab nga kaugalingong cellphone, o kaha tablet. Pagkanindot na g’yud karong panahona.

Apan ang nakadaot lang kay dunay mga tawo nga miabuso sa binag-o nato karong teknolohiya. Kini sama sa pagsabwag og mga dili tinuod nga balita, ang uban niini makapahadlok.

Pinaagi sa binag-o nga teknolohiya, daghan ang nahimong “instant reporter” nga bisan og wala mag-agi og pagbansay-bansay, mohimo og mga report nga dili tukma. Kini mao’y nahitabo sa usa ka “page” nga Cebu Flash Report.

Tingali, sa sinugdanan, nindot ang ilang katuyoan nga nagmugna sila niini. Nakadungog ko nga mga sakop sa media, ug pipila ka tawo nga bisan og wala magtrabaho sa media, apan maantigo nga mohimo’g balita, mao’y nagtinabangay aron makalihok ang CFR.

Nakontrobersiyal kini diha nga misabwag kini og balita nga adunay usa ka bomba nga nakaplagan didto sa usa ka dapit sa dakbayan sa Lapu-Lapu pipila ka adlaw ang milabay. Samtang ang mga media outlets misusi pag-ayo og wala dayon mokonpirmar, ang CFR mireport nga tinuod g’yud nga may bomba na nga na-recover.

Kinsa man gud ang dili mahadlok nga magtuo man ang uban nga basin og nakasulod na dinhi ang mga terorista. Anaa diha ang problema. Gawas sa CFR, maayo tingali nga himoan g’yud og paagi nga mailhan ang mga tawo nga mogamit sa social media.

Pananglit sa Facebook, kinahanglan g’yud unta nga tinuod nga ngalan ang gamiton. Kinahanglan nga ang moparehestro, mogamit og credible nga government identification cards aron dili kini makaikyas kon maghimo kini og supak sa balaod.

Karon gud, daghan sa mga subcriber sa Facebook ang mga “profile name” dili mailhan, ug ang mga hulagway, mga binuang. Dili sama sa ako nga mailhan g’yud kon kinsa ko, unya anaa pa’y hulagway.

Kini mao unta ang angay’ng pangitaan og lakang sa nagdumala sa atong kagamhanan kay moabot ang higayon nga ang atong teknolohiya, gamiton na sa mga binuang. Gamiton kini sa pagdaot sa dungog sa usa ka tawo ug ang naghimo dili g’yud mahibaw-an.

Siyaro og dili makakita og paagi ang mga opisyal sa atong kagamhanan nga mga utokan man kini sila. Pug-a pag-ayo ang inyong mga utok sa paghuna-huna og paagi unsaon nga dili kaabusohan ang atong bag-ong teknolohiya.