Landfill sa Inayawan masiradoan na gyud

Ang mga justices sa Court of Appeals mao na karon ang mohukom kun kanus-a pasirad-an ug dili na ipagamit ang Inayawan landfill nga giprotestahan pag-ayo ni Konsehal Joel Garganera.

Walay nakab-ot nga kasabotan kagahapon atol sa conference nga gipahigayon sa representante sa solicitor general's office aron unta makab-ot ang malinawong sabot-sabot nila ni Osmeña ug Garganera.

Gusto gyud ni Osmeña nga hatagan og higayon ang dakbayan sa Sugbo nga makapadayon paglabay og mga basura diha sa Inayawan landfill bisan hangtod na lang sa Disyembre 31.

Apan kusganon gyud nga gisupak ni Garganera ang tinguha sa mayor kay ang gusto sa konsehal mao nga dili na paabton pa'g dugay ang pag-operate sa landfill sa Inayawan.

Tungod niini, walay mahimo ang mga justices sa Court of Appeals gawas sa pagtimbang-timbang ug pagpagawas na sa ilang hukom kun anus-a pasirad-an ang landfill sa Inayawan.

Ang problema lang karon kay wala pay nakit-an si Osmeña nga laing landfill nga adto mahimong ilabay ang mga basura dinhi sa dakbayan sa Sugbo.

Ang mga landfill sa dakbayan sa Talisay ug laing landfill sa lungsod sa Consolacion maoy mas duol gikan dinhi sa dakbayan. Apan ang nakaproblema kay ang landfill sa Consolacion gikataho nga adunay mga kalapasan sa Environmental Compliance Certificate.

Gikataho nga wala hanigi pag-ayo og plastic ang ilawom sa landfill sa Consolacion aron unta ang mga inagos nga duga gikan sa mga basura dili moipon sa tinubdan sa tubig.

Ang mga lumolupyo sa Barangay Polog, Consolacion nga maoy nahimutangan sa pribadong landfill mireklamo kay nakabantay sila nga milubog na ang ilang tubig ug nagtuo sila nga tungod kini sa duga sa mga basura.

Samtang ang mayor sa Talisay nga si Eddie Gullas mitanyag nga mahimong dawaton nila ang mga basura nga gikan sa dakbayan kun adto kini ilabay sa ilang landfill sa Barangay Tapul.

Apan nadungog usab nga ang landfill sa Talisay utro pa diay nga walay Environmental Compliance Certificate. Tungod niini, gisubli ni Osmeña nga kon wala gyuy kalabayan sa mga basura ang dakbayan sa Sugbo, mapugos siya nga ang mga sagbot anha niya ipalabay sa SRP, duol sa Malacañang sa Sugbo, sa plaza duol sa City Hall ug sa North Reclamation Area.

Pastilan, dili sayon kining maong problema. Sigurado ko nga bisan ang mga justices maghinuktok kon kanus-a nila pasirad-an ang landfill sa Inayawan kay basin unya og magkatag na lang ang mga basura dinhi sa siyudad.

* * *

Kinsa kaha ang nagpalakaw og mga tabi-tabi nga adunay mga tawo nga mangidnap og mga langyaw, ilabi na ang mga Amerikano, nga mosuroy sa habagatang bahin sa Sugbo?

Gitumong gyud kini aron sa pagpanghadlok ug tan-awa, ang US Embassy mipagawas dayon og warning ngadto sa ilang mga lumolupyo nga molikay ug dili moanha dihang dapita.

Sigurado nga dili lang ang mga Amerikano, kon dili, apil na ang ubang langyaw magpanuko na pag-anha sa habagatang Sugbo sa kabalaka nga makidnap.

Ang tinuod, lisud kaayo ang pagpangidnap dinhi kay dali ra sila nga masakpan, dili sama didto sa southern part sa Mindanao nga daghan ang katagoan ug aduna sila'y mga kadugo nga moabag kanila.  Dinhi, kon mangidnap ang mga bandidong grupo, hayan patyon sila sa mga tawo nga dili gusto og gubot. Bisan gani ang mga Muslim nga ania sa ato dili gusto og kagubot.

* * *

Gubot pa gyud kaayo ang atong mga aseras dinhi sa dakbayan sa Sugbo nga mura'g ang dakbayan walay clearing team. Ambot og unsay gihimo sa mga sakop sa Prevention Restoration Order Beautification Enhancement (PROBE) team.

Paminaw ko, suweldo ra gyud ang ilang giapas ug wala silay tinguha nga hapsayon ang atong dakbayan. Maayo unta og tutokan usab kini sa mayor pagsulbad niining problemaha.