Padayong nitibugsok ang presyo sa lana sa merkado sa kalibotan. Ang krisis sa relasyon sa Iran ug Saudi Arabia ug ang pagbombardiyo sa ISIS sa usa sa labing dakong tangke sa lana sa Libya napakyas pagbira pataas sa presyo. Ang labing uwahing laslas sa presyo sa mga produkto sa lana gahapon gipaabot nga masundan og laing us-os sa presyo sunod semana tungod sa mosunod:
•Padayong pagbaha sa sobrang suplay sa lana tungod sa palabwanay sa produksiyon sa mga sakop sa Organization of Petroleum Exporting Countries (OPEC) ug sa ilang mga karibal; ug
•Padayong pagluya sa ekonomiya sa China nga maoy labing dakong konsumidor sa lana sa tibuok kalibotan.
***
Maong may sukaranan ang pagpaningil sa mga pasahero sa dugay na nilang gipangayo nga laslas sa plitehan sa mga sakyanang pamasahero. Sa Hunyo 2014 pa nagsugod og tidlom ang presyo sa lana ug wa na gyod kabawi. Duha na ka petisyon paglaslas sa plitehan ang gipasaka dayong tapos sa 2014 ug sa tungatunga sa 2015.
Apan gawas sa pasiunang gamay nga us-os sa minimum nga plitehan sa PUJs ug flag-down rate taxis sayo sa niaging tuig wa pa gyod mapatuman hangtod karon ang mas makiangayon nga laslas sa plitehan. Nga takdo sa dul-an sa 70% na nga pagtidlom sa presyo sa lana sa merkado sa kalibotan.
***
Unsa pa may gilangayan sa Land Transportation Franchising and Regulatory Board? Nga gibasura na man unta sa Court of Appeals sa niagi pang buwan ang petisyon sa 1-UTAK party-list group batok sa us-os sa plitehan?
Wa say sukaranan ang kabalaka nga molumpayat pagbalik ang presyo sa lana. Labaw sa kahuyang sa ekonomiya sa China mao ang agresibong panag-ilog sa OPEC ug Estados Unidos sa mas dakong bahin sa merkado. Mao nga inay ibanan ang ilang produksiyon aron mosaka ang presyo nagluma sila sa pagpa-usbaw sa ilang produksiyon aron pagpahuyang kon ma hingpit nga mainutil ang kumpetinsiya.
***
Bugtong katin-awan nga ang akong nakita nga wa mag-apura ang LTFRB paglaslas sa plitehan mao ang ka way kahugpongan sa mga pasahero. Mas mahudlat ang gobyerno sa mas organisado nga transport groups nga modayon og hulga nga magwelga kon laslasan ang plitehan.
Ang kapakyas sa mga pasahero paghugpong sa ilang kaugalingon mao say hinungdan nganong gawas ni Kongresista Manny Iway sa Negros Oriental way laing politiko nga nagtikaw-tikaw pagtabang nila. Naatol lang nga bisan wa awhaga sa mga pasahero, nakakita si Iway sa dakong inhustisya sa kabarato sa lana ug sa kataas sa plitehan tungod sa lapad niyang kasinatian sa sektor sa transportasyon--isip kanhi regional director sa Central Visayas ug kanhi komisyonado sa ulohang buhatan sa LTFRB.