Mas sayo kay sa naandan nga nahibaw-an sa mga Sugbuanon ang lain na sang laslas sa presyo sa lana karong semanaha. Sa iyang pagduaw sa Sugbo sa niaging semana, gipahibawo nang daan ni Acting Energy Secretary Zenaida Monsada nga padayong motidlom ang presyo sa lana sa ikapito nang sunudsunod nga semana.
Sa di pa makabuylo ang militanteng mga pundok sa pagpasangil nga gi-ulog-ulogan lang sa mga kompaniya sa lana si Presidente Noynoy Aquino nga bag-o lang nipahigayon sa iyang ika-unom ug kataposang State of the Nation Address, ug sa di pa nila pasanginlan si Monsada nga tigpamaba sa pangilad, malipayon kong motaho nimo nga tinuod gyong mobarato ang lana. Di lang hangtod sa kataposan ning tuiga. Kon dili hangtod gyod sa kataposan sa dekada.
* * *
Gitumbok sa mga eksperto nga nag-unang hinungdan sa padayong paghagba ang presyo sa mga produkto sa lana mao ang pagdumili sa Organization of Petroleum Exporting Countries paglaslas sa ilang produksiyon:
• Niinsistir ang OPEC sa pagpabaha og 30 milyones ka baril sa lana matag adlaw aron pagpanalipod sa ilang bahin sa kalibotanong merkado nga nahulga sa Estados Unidos, Rusya ug ubang kanasuran nga may lana nga di sakop sa OPEC; ug
• Mahimong madugangan pa gyod ang produksiyon sa OPEC og laing 800,000 ka baril matag adlaw kon malibkas nang ekonomikanhong silot batok sa Iran ug makabalik nang Tehran sa pag-export og lana.
* * *
Labing dakong hulga sa OPEC nga makatabang sa pagpadayon sa pagda-ilos sa presyo sa lana mao ang malambuon ug mas moderno nga produksiyon sa shale oil sa Estados Unidos:
• Mas paspas kay sa OPEC ang shale oil companies nga maka-usab-usab sa ang-ang sa ilang produksiyon sa lana agad sa suplay, presyo ug demanda sa merkado sa kalibotan ug tungod sa paspas nga paglambo sa teknolohiya mas mobarato pa gyod ang ilang lana sa mosunod nga katuigan; ug
• Tungod sa naghinobra nilang suplay sa lana, mahimong libkason na sa US Congress ang balaod nga nagdili sa pag-export sa Amerikanhong lana.
* * *
Nanaktak na og kaliboan nila ka kawani ang higante ug kalibotanong mga kompaniya sa lana nga nitahan na sa di malalis nga mga timaan nga di pang kabawi ang presyo sa lana sa mosunod nga mga buwan. Labi nang mosamot pa gyod sa pagtibugsok ang kalibotanong demanda sa lana kon padayon nga mohuyang ang ekonomiya sa China.
Maayo tingaling magsugod nang Land Transportation Franchising and Regulatory Board sa pagsubli sa plitehan sa mga sakyanang pamasahero. Hinayunon man o dili ang petisyon sa transport groups alang sa us-os sa plitehan. Kay kumbinsido nang mga ekonomista nga mas motibugsok pa gyong presyo sa lana. Hangtod nga mosangko sa P18 ang litro sa tuig 2020.