Nabantang sa labing uwahing mensahe ni Presidente Aquino sa nasud niadtong Biyernes sa gabii nga mas andam siyang mosabot sa Moro Islamic Liberation Front kay sa kadagkoan sa Special Action Force sa Philippine National Police nga nilusad sa duguong operasyon sa Mamasapano, Maguindanao niadtong Enero 25.
Giawhag niyang MILF sa pagsusi tinuod bang gitiwasan pagpatay ang samaran nga SAF commandos ug gipanamastamasan ang ilang mga patayng lawas bisan nagbuntaog nang mga ebidensiya. Apan, bisan wa pa makasugod ang imbestigasyon, gitangtang dayon niya sa katungdanan ug gipasanginlan nga nakahimo og daghang kalapasan ang pangu sa SAF nga si Director Getulio Napenas.
* * *
Di itom ang kasingkasing ni Aquino. Di tig-a ang iyang balatian. Nakaseguro kong natandog sab siya sa bangis nga kamatayon sa 44 ka SAF commandos ug sa kasakit sa pagbangotan sa nailo nilang mga pamilya. Tingali gihatagan lang gyod niya og mas dakong importansiya ang kinatibuk-an ug mas mahinungdanong proseso sa kalinaw sa Mindanao.
Posibleng di pagpamenos sa kamabayanihon sa nangamatay nga SAF commandos ang wa niya pag-unong sa nagbangotan nga mga pamilya pagsugat sa mga patayng lawas sa Villamor Air Base. Tingali ang iyang pagpili sa inugurasyon sa planta sa Mitsubishi sa Sta. Rosa City sa Laguna maoy iyang paagi pagpakita nga magpadayon ang pamunoan sa naandang mga gimbuhaton bisan sa trahedya.
* * *
Laing posibleng katin-awan mao nga gikublan na si Aquino sa daghan na uyamot nga mga trahedya nga nahiagoman sa ilang pamilya. Apil nang kamatayon sa iyang inahan, si Presidente Cory Aquino, ug ang gibalikbalik niya pag-asoy nga kalit ug bangis nga pagpatay sa iyang amahan, si Senador Ninoy Aquino.
Tingali naningkamot lang si Aquino nga molingkawas sa bisan unsang emosyon sa iyang pagduma sa nasud. Tingali kumbinsido siya nga mas matubag ang nasudnong krisis nga nitumaw human sa trahedya sa Mamasapano kon di siya magpaundayon sa lapad nga pagbangotan ug sa sibaw nga awhag sa pagpanimawos.
* * *
Angay hinuong pahinumdoman si Presidente Aquino nga di lang siya pangu sa nasud nga nagtinguha og kalinaw sa Mindanao apan commander in chief usab sa giluba nga SAF commandos. Samtang masabot ang iyang determinasyon pagpasar sa Bangsamoro Basic Law sunod buwan ug pagtukod sa Bangsamoro Independent Republic sa di pa matapos ang iyang termino sunod tuig, may mas dinaliang mga butang nga angay niyang tutokan.
Labing maayong pasidungog nga iyang mahatag sa 44 ka bayani, labaw sa iyang gitanyag nga tanang hinabang sa mga biyuda, mga anak ug ubang mga sakop sa pamilya, mao ang pagpatigbabaw sa hustisya sa ilang kamatayon. Pinaagi sa pagpahamtang sa balaod bisan kinsay maig-an. Bisan ang pundok pang gidudahan nang katakos ug kaligdong pag-umol sa malungtarong kalinaw sa Mindanao.