Kun mga babag lay hisgutan, di magnihit sa pag-umol sa balaod pagtukod sa Bangsamoro Republic. Nauwahi nang daan ang Transition Commission sa pag-draft sa balaod nga ila untang itunol ni Presidente Noynoy Aquino niadtong Lunes, Marso 31, upat ka adlaw human sa makasaysayanon nga pagpirma sa kauyonan sa kalinaw sa Mindanao.
Kay ang komisyon, nga may walo ka sakop gikan sa Moro Islamic Liberation Front ug pito ka sakop gikan sa gobyerno, nagkasungi sa mga probisyon sa pagbahin sa katigayonan sa Bangsamoro ug pagtahan sa mga armas sa MILF. Kun naglalis nang daan ang 15 ka sakop sa komisyon, unsa na kahang kapin sa 300 ka senador ug kongresista?
***
Apan nakab-ot ang kauyonan sa kalinaw human sa 17 ka tuig sa kutas nga sabutsabot. Di imposible nga mabuntog usab ang nahibiling mga babag sa paghingpit sa bunga sa kauyonan. Gawas pa, wa tay laing kapilian. Mahimong mao na ni ang kataposang kahigayonan paghunong sa gubat ug paghatag og agianan sa kalamboan sa Mindanao.
Gitakdang isumiter na sa komisyon ngadto sa Malakanyang ang nalangay nga draft karong semanaha. Nipasalig si Aquino nga mangunay sa pagsubli ini sa di pa isang-at, human i-certify nga urgent aron maoy unahon pag-atiman, sa mga sakop sa duha ka bay balaoranan sa Kongreso.
***
May laing gikabalak-an nga babag nga nagpaabot sa Senado. Si Senador Bongbong Marcos ang pangu sa Senate Committee on Local Government. May sukaranan ang kabalaka nga mahimong babagan ni Marcos ang paghingpit sa giisip nga usa sa labing mahinungdanong kabilin sa pamunoan ni Aquino, kansang inahan maoy nakapalayas sa iyang pamilya gikan sa Malakanyang.
Masaligon hinuon si Senate President Franklin Drilon nga di gamiton ni Marcos ang personal nga atraso pagsabotahe sa kalinaw sa Mindanao. Nipasidaan si Drilon nga way politiko nga naa sa tarung niyang kabuot ang mangahas pagdapit sa kasilag sa katawhan pinaagi sa paglawgaw sa ligdong nga proseso sa kalinaw.
***
Nipasabot si Drilon sa "Arangkada" sa DYAB Abante Pa, Bisaya! nga nakabentaha silang Presidente Aquino ug MILF Chairman Al Haj Murad Ibrahim sa nakat-onan nga mahinungdanong mga leksiyon sa duha ka nangaging kauyonan sa kalinaw sa Mindanao:
• Una, napamatud-an nga di andam silang Nur Misuari ug kaubanan sa Moro National Liberation Front sa pagbiya sa ilang rebelyon ug pagbanos sa pagduma sa Autonomus Region in Muslim Mindanao, di tungod sa kakuwang sa paninguha kon dili tungod sa kakuwang sa katakos ug kasinatian pagpangatungdanan sa gobyerno; ug
• Ikaduha, gibasura sa Korte Suprema ang MOA-AD (memorandum of agreement on ancestral domain) nga nakab-ot sa pamunoang Arroyo ug sa MILF niadtong 2008 kay naglakip sa kausaban sa konstitusyon ug sa pagtahan sa kabahin sa teritoryo sa Pilipinas.
***
Email: leo_lastimosa@abs-cbn.com