Matag higayon nga magkumot ka og lata nga humba sa Numero 16 nga mais nakatabang ka sa nasud. Di tungod sa imong paghabhab og humba. Nga mahimong makahasol sa public health system kay kon mosulbong ang imong presyon sa dugo o kon mosangpot sa komplikasyon sa nagkalainlaing sakit mahimong mada sa ospital ug makatilok sa nihitnang daan nga mga tambal o makaiban sa daginuton nang daan nga pundo sa health benefits sa SSS o GSIS.
Kon dili tungod sa imong pagkaon og mais. Mas dako ang imong tabang kay sa pagdugang sa halin sa mga tigbaligya sa bugas mais ug pagpalambo sa kita sa mga mag-uuma nga nagpugas, nag-amuma, nagsanggi ug nagpagaling sa mais.
***
Sa imong pagbahog sa aslom ug parat kaayong sabaw sa inun-onan nga tulingan sa Numero 14 nga mais dako ang imong tampo sa nasud. Di lang sa pagpalambo sa nasudnong ekonomiya. Kon dili, ug labi na, sa pagpalig-on sa politikanhong mga institusyon.
Imong pagkaon og mais nakapugong sa gikahadlokan nga seryusong kanihit sa pagkaon sa nasud. Nga mahimong mosangpot sa nasudnong kaguliyang. Sama nga natay-og ang politikanhong pamunoan dinhi sa ato dihang nahitabo pila ka tuig nang nilabay. Nisangpot gyod gani sa riot sa kadalanan sa ubang kanasuran.
***
Makapakugang ang mga numero nga gihatag sa Sugbuanong Under secretary sa Departamento sa Agrikultura nga si Dante Delima: Samtang ang matag Pilipino makahurot og 114 ka kilong bugas humay matag tuig, ang matag Sugbuanon makakaon lang og 52 ka kilong bugas humay sa matag tuig.
Di ni tungod kay mas gamay og kaon ang mga Sugbuanon kay sa mga molupyo sa ubang lalawigan. Kon dili tungod sa ilang gugma sa mais. Kon mosunod ang ubang mga Pilipino sa pagkaon og mais, hingpit na nga masulbad ang tinuig nga suliran sa kanihit sa bugas humay, labi na atol sa giisip nga tingbitay sa iro nga mga buwan sa Hulyo ug Agosto.
***
Di diay pa lahi lang ang mahimo sa mga mangaon og mais. Di diay nga mas taas nga busog lang ang ma angkon sa mga hangtod karon mangita gyod og mais. Di diay nga mas lami lang tunlon ang lata ug pilit nga mga sud-an kon buliboran og mais.
Mga mahiligon sa mais mao diay ang nakaluwas sa tibuok nasud ug sa tanang katawhan gikan sa higanteng krisis sa pagkaon. Pagdasig sa ubang katawhan pagsunod sa mga Sugbuanon mao diay ang labing epektibong yawe sa kalamposan sa kalibotanong kampanya pagmenos sa konsumo sa bugas humay sa di pa hingpit nga maapsan sa nagburot nga populasyon ang nagkahiyos nga mga basakan ug mga umahan ug kalibotanong produksiyon sa bugas humay.
Mabuhi ang mga hingaon og mais!
***
Email: leo_lastimosa@abs-cbn.com