Angayng papahuwayon na sa Malakanyang ang ilang linya nga ang mga anomaliya sa pork barrel nahitabo ra sa pamunoan ni kanhi presidente Gloria Arroyo. Kay inanay nang nitumaw ang mga ebidensiya, salamat sa kaisog sa bag-ong liderato sa Commission on Audit, nga ang pagwaldas sa pork barrel nagpadayon bisan nibanos nang pamunoan ni Presidente Aquino.
Hinaot nga sa labing daling panahon susihon ug tapakan ni Aquino ang mga buslot sa iyang pamunoan nga padayong nalutsan sa kawatan nga mga senador ug mga kongresista ug kurakot nga government owned and controlled corporations ug peke nga non-government organizations.
***
Lima ka hinungdan ang gisugyot sa Malakanyang nganong naabusohan pag-ayo ang pork barrel atol sa siyam ka tuig nga pamunoan ni Arroyo gikan sa 2001 ngadto sa 2010:
- Presidente nga desperado nga magpabilin sa gahom bisan sa nabutyag nga daghan ug dagkong anomaluso nga mga transaksiyon nga iyang gisudlan;
- Mga senador ug mga kongresista nga nalubong sa kultura sa pahimus ug pangurakot;
- Burukrasya nga ginawongan ug namantsahan ug busa way laing kapilian gawas sa pakigkonsabo sa mga binuang sa mga tagduma;
- Sistema nga pulos tinagoan nga ang mga transaksiyon di kinahanglan nga ipaubos og kuwentada; ug
- Mga magbubuhis nga nangiyugpos lang ug way bisan gamay nga pagpakabana.
***
Karong si Aquino nay nagtungkawo sa Malakanyang, nganong nagpadayon pa man ang pagwaldas sa pork barrel? Kay ang pait nga kamatuoran mao nga ang mga senador ug mga kongresista padayong nalubong sa kultura sa pangurakot. Bugtong nausab mao ang ilang politikanhong mga partido, igo lang nibalitok gikan sa Lakas-Kampi CMD ni Arroyo ngadto sa LP ni Aquino.
Mahimong napugos lang si Aquino pagdawat sa balimbing niyang mga alyado sa politika aron mapalig-on ang iyang liderato sa Kongreso ug mapasar ang tinuig nga budget ug ubang mahinungdanong mga balaudnon. Apan lahi ni Arroyo di siya desperado nga magpabilin sa gahom. Busa way rason nga iyang duphan ang ilang pangawat.
***
Labing dakong bentaha, gawas sa presidente nga wa mahilambigit sa bisan unsang kahiwian sa pangawat, mao ang nagpakabana na nga mga magbubuhis. Maong inay kuwestiyunon ang pagpangisog ug pagpaningil sa katawhan sa pagwaldas sa ilang buhis, angayng makighiusa si Aquino sa lehitimong kawsa sa mga magbubuhis.
Di angayng mahadlok si Aquino nga palagputon siya sa mga sakop sa Kongreso nga magminghoy kon hingpit na gyong papason ang pork barrel. Mabuot nga mga magbubuhis maoy manalipod niya. Mas angay siyang mahadlok sa katawhan nga nawad-an na og pailob sa way pupanagana nga pagkawkaw sa buhis nga gipaagasan nila og singot ug dugo. Inay palabyon angayng pahimuslan ni Aquino ning talagsaong kahigayonan paghaw-as sa nasud ug sa katawhan gikan sa nangalisbong tradisyon sa pagpahimus.
***
Email: leo_lastimosa@abs-cbn.com.