Angkunon natong pait nga kamatuoran. Di mahitabong mapapas ang pork barrel sa mga senador ug mga kongresista. Ug bisan sa Malakanyang ug sa local government units. Silang tanan nahibawo sa kalang-og sa mga eskandalo sa pagwaldas sa pork barrel. Nga napamatud-an nang mas mapuslanon sa pagpaburot sa pribadong mga panudlanan kay sa pagtubag sa batakang mga panginahanglan sa mga magbubuhis.
Mga politiko nga nagpabusdik sa pork barrel sa daghan na uyamot nga katuigan mao ra sab ang naghupot sa gahom pagpadayon o pagpapas ini. Gawas sa pipila nga nisugyot sa pagpapas sa pork barrel silang Presidente Noynoy Aquino ug mga alyado kutob ra sa pagarpar paghigpit sa mga lagda aron di kaabusohan ang pundo.
***
Di ni unang higayon nga nabisto ang anomalusong mga transaksiyon nga gigastohan sa pork barrel. Usa sa labing sibaw nga kahiwian nga naglambigit sa pipila ka Sugbuanong mga magbabalaod mao ang P728 milyones nga fertilizer scam sa 2004 atol sa pamunoan ni kanhi presidente Gloria Arroyo. Laing Sugbuanong kongresista gipasanginlan sa Commission on Audit (COA) nga niggahin og kabahin sa iyang pork barrel alang sa usa ka peke nga foundation.
Way bisan usa nga nakasohan sa mga magbabalaod nga gilambigit sa nahaunang mga eskandalo sa pork barrel. Mahimong si Arroyo ray target sa imbestigasyon sa Kongreso sa fertilizer scam. Mahimo sang kutob ra sa paghot ug wa gyoy paak ang COA.
***
Kon sublion ang mga transaksiyon nga nahisgutan sa ibabaw mahibaw-an nga susama ang modus sa P10 bilyones nga eskandalo sa pork barrel nga gipasangil batok ni Janet Lim Napoles ug sa giingong kakonsabo niyang mga senador ug mga kongresista.
Managsama ang implementing agencies, managsama ang foundations, kooperatiba o non government organizations ug managsama nga peke ang tanang beneficiaries. Bugtong bag-o mao ang pagkabisto sa giingong binahinay sa pork barrel-hangtod 60% ang makumkom sa magbabalaod ug hangtod 40% ang mabolsa ni Napoles.
***
May sukaranan ang kabalaka nga sama sa nangaging mga eskandalo way mahitabo sa nagpadayong imbestigasyon sa labing uwahing kahiwian sa pork barrel. Karon pa lang nabisto na nga ang ginganlan sa whistleblowers mao ra ang mga senador ug mga kongresista nga kaatbang sa administrasyon. Wa nganli ang mga alyado ug bisan ang mga nibalitok na sa Malakanyang.
Bugtong makapaulpot nilang Presidente Aquino ug ubang mga politiko nga gilamian na pag-ayo sa pork barrel mao ang hiniusang pagtingog ug pagprotesta sa katawhan. Mao pay pagkahuman sa piniliay busa sayon ra silang pahinumdoman nga kitay tinubdan sa ilang mandato ug busa kinahanglang motahud sa atong baruganan. Hinaot nga maghugpong ang katawhan paghunong na pagpangayo og bahin sa pork barrel aron mas isog nga modemanda pagtangtang ning usa sa labing dakong tentasyon sa pagpangawat,
***
Email: leo_lastimosa@abs-cbn.com