Haskang dugaya na ning problema sa mga eskuylahang publiko. Nga ang daghan na uyamot nga mga kalihim sa edukasyon nagsige og awhag nga hatagan na ni og kinutoban. Nga sa usa ka tuig tingtungha hangtod kaduha o katulo balikbalikon ang mga pasidaan nga tinud-on na paggukod ang mga magtutudlo ug mga tagduma sa mga eskuylahan nga magpaugat lang gihapon paglapas sa lagda.
Akong gipasabot ang pagdeklarar sa tanang bayranan sa mga eskuylahang publiko nga boluntaryo. Wa nay bisan unsang bayranan nga ipamugos sa mga tinun-an ug mga ginikanan. Ug gawas nga boluntaryo ang tanang bayranan way bisan unsang bayranan nga gitugotang makolekta atol sa enrollment.
***
Nga mao gihapoy gihimo sa mga eskuylahan sa Sugbo ug kasilinganang mga lalawigan sa pagbuylo na sa pagpanglista sa mga tinun-an dayong sugod sa klase karong Lunes. Nga gihimo ang kalapasan atubangan sa makanunayon nga pagmaymay sa kadagkoan sa Departamento sa Edukasyon, pulos ngil-ad ang nitumaw nga mga implikasyon:
• Una, nga gahi og ulo ang mga magtutudlo ug mga prinsipal nga namugos lang gihapon pagpangolekta og mga bayranan;
• Ikaduha, nga kutob ra sa pagarpar ang DepEd maong way kukahadlok nga gilapas ang lagda sa bayranan; ug
• Ikatulo, nga kuwang ang MOOE (maintenance and other operating expenses) nga gipasiatab sa DepEd ug busa pangolekta ray dag-anan aron makaangkon ang mga eskuylahan sa batakang mga panginahanglan.
***
Paugat sa abusadong mga magtutudlo, sa usa ka bahin, ug kapakyas sa DepEd pagsilot sa mga malapason, sa pikas nga bahin, maoy usa sa hinungdan nga magkurog ang biktimang mga tinun-an ug mga ginikanan pagbarug sa ilang reklamo. Pagpakita og sampol nga matinud-anon ang kampanya, labaw sa pasalig nga panalipdan ang mga moreklamo, maoy makapakumbinser sa mga biktima pagtabang sa DepEd pagpatuman sa mga lagda.
Di ni kasarangang gimbuhaton sa DepEd apan makatabang og dako paghatag og ngipon sa lagda. Apan mahimo bang DepEd mopakatap og mga tigpaniid aron maaktohan ang mga nagpaugat aron mas sayon nga makiha ug masilotan?
***
Lisod nang subayon kinsay nisipsip ni kinsa. Mga magtutudlo ug mga prinsipal gipasanginlang nisipsip sa adunahan ug gamhanang mga ginikanan nga opisyal sa Parents Teachers Community Association (PTCA) maong mamugos pagpangolekta. Sa pikas nga bahin, gipasanginlan ang mga opisyal sa PTCA nga nisipsip sa mga magtutudlo, iyawat paburuton ang grado sa ilang mga anak.
Bisan unsa pa, angayng putlon ang ilang konsabo. Kon pagtabang sa eskuylahan ang tinuod nilang tuyo, di ni nila matuman pinaagi sa pagpanamastamas sa tawhanong mga katungod sa mga biktima. Ang pagpanulis sa atubangan sa mga tinun-an ug ginikanan, uban ang tanang laksot nga mga implikasyon, nakamugna og mas dakong kadaot kay sa classrooms nga way pintal ug bisan sa mga pansayan nga way tubig.
***
Email: leo_lastimosa@abs-cbn.com.