Pagtulun-an sa Isla

Nidalikyat ko sa Pilar, Camotes pagpauli niadtong nilabay nga Domingo kay naghatud ko og school supply ni “Madame Jewel, (ang among bata nga dili musugot tawgon sa iyang ngalan, kay “Madame” lang gyud kuno, ug mag-grade three na ugma puhon), ug gidala sab nako ang upat ka dagko na nga turtles. I wanted to recharge, to relax, and be reconnected with my old self before I became Ryan Mark.  Ganahan ko mubalik sa simple ra namo nga pagkinabuhi sa isla, kay gimingaw ko. And I did!

On my second day sa isla, nanginhas ko. Samtang nagduko-duko ko nga nagpaso paso sa dakong  hunasan aron mangita og aninikad, nalab-as sa akong panumduman ang kinabuhi nga uyamot man apan puno sa kalipay, pagmahal, ug pagkakontento. Nahinumdum pa ko niadtong mga panahon nga kun wala mi sud-an, magdala ra mi’g bahaw sa hunasan, mangita og swaki, litub, bat, ug mangyubyob og tuyom. Unya, magsawo ming tibuok pamilya og pangaon diha taliwala sa hunasan. Usahay sab kun wala mi bugas, maglung-ag mi’g saging, camote ug balanghoy aron maoy bawnon. Kun matayming sab nga naa mi kwarta, mupalit mi og lab-as nga isda sa mga namabhas, (pamaagi na siya pagdakop og isda, diin kanang padung pa mag-low tide, ibudbod na ang pukot sa dapit diin naay daghang isda, aron inig hunas, mahubsan ang isda kay napriso sa pukot).  That was life—a simple, yet very beautiful life. Pakpak!

Samtang padayon ko nga nagbahas-bahas sa hunasan, daw sa nabuhi ang akong dugo kay nahinumdom ko nga daghan pa diay ko og pangandoy nga daw nakalimtan na lang nako, kay nahadlok ko ug niubos ang akong pagsalig sa akong kaugalingon. Matag punit nako og aninikad didto sa hunasan, nagpaamgo nako nga dili pa uwahi ang tanan. May nakita ko nga mga umang, nga sama sa kaniadto nanimuyo gihapon sa dunuton nga bagal. Gipakasama ko sila og ang mga dunot ko nga binuhatan, ang mga hukom nga dili maayo ug ang mga palpak nako nga mga lakang. Unya, napawos ang dagat—mahitabo na siya mukalit lang og hangin, mao nga imbes tin-aw dagat, daw mulubog siya ug muhanap imong panan-aw. Gipakasama ko kadto og ang mga panahon nga nag-usab-usab ang akong desisyon ug interes sa buot nakong buhaton ug makab-ot.

On my second day, nagchamporado ko. Akoy naghaling, gamit ang papel diin dugay kaayo nidukot ang kayo sa kahoy nga sugnod. Makapila pa nakong huyop usa siya nisiga og tarong. Ang pagpunay og huyop aron musiga ang sugnod, nagpahinumdom nako nga sa atong mga pagpanikaysikay niining kalibutan, magkinahanglan gyud ta og igong pasensya. Nga aron magmalampuson kita sa atong mga damgo ug tinguha, kinahanglan gyud nga maningkamot kita kutob sa atong mahimo. Nga muabot gyud ta sa punto nga pagtuo nato nga wala na kita’y ikabuga, nga mahutdan na kita og hangin ug kusog aron padayon nga makigbisog ug manlimbasog. Apan wala gyud ta mulurang, we never gave up, hinungdan nga naangkon nato ang atong gipaninguha nga maangkon ug makab-ot.  

  Unya, dihang nibukal na ang lugaw, ug nabutangan na nako og cocoa, gisigihan ko kini og ukay ug gidungagan og tubig matag karon ug unya aron dili mudukot ug mas mulaputay. Kini nagtudlo nako nga dili igo nga aduna kay pangandoy sa kinabuhi, gumikan kay gikinahanglan gayud nga magkanunayon ka ug magmalig-on diha sa imong pagtuo nga matuman gayud nimo ang mao nga pangandoy. Matag sugkay, nagpahinumdom nga aduna gayuy panahon diha sa atong pagpaningkamot nga hasion kita og pagsuway. Ug dihang gikamayan na nako ang champorado, didto na ko nipahiyom sanglit nagpasabot kini nga humana, ug mahimo nang kan-on ang akong giluto. Simbolo kadto nga bisan pa man nga aduna kitay mga palpak ug kapakyasan, sa katapusan maangkon gayud nato ang kalampusan. Ang maong kamay mupahinumdom kanato nga  sa atong kinabuhi, nagpahipi ang katam-is luyo sa mga kasakit ug kapait.  Pakpak!