Education is power

Hilom ko nga misakay og dyip gikan sa Punta Princesa niadtong Martes sa udto. Pipila lang ang sakay niini, ang usa akong nabantayan nag-black shirt ug ang buhok susama og style sa buhok ni Ji Hoo sa sikat kaayo nga Boys Over Flowers sa ABS-CBN. Pag-abot sa Tisa, misinggit si Ji Hoo “hair alike” kay nakit-an niya ang iyang barkada nga maoy paggawas gikan sa gamay nga eskina ug buot niya nga pasakyon aron magdungan sila. Tungod sa kadagko nila og tingog, nadunggan nako nga college students na diay sila.

Hi dear OkRyanians! Hugyaw nga adlaw kanatong tanan! Angay gyud ta magmatngon karong panahona kay dili maayo ang panahon oy, mokalit lag uwan bisag naglagiting ang kainit. Lisod na, hilantan atong beauty, nga never ra gyud pwede nga magkasakit ta karon kay krisis, mahal kaayong palaliton hinungdan nga maglisod tag palit bisan sa basic commodities. Busa, be extra careful kay “health is wealth,” right?

Pwes, katong duha ka managhigala nga akong kasakay paingon sa Colon dili diay pareha og tunghaan, ug managlahi pod og kurso. Wala kaayo nako maklaro unsay kurso ni Ji Hoo hair alike, basta kay katong iyang friend HRM. Pero akong nasabtan nga 12 sa udto ang ilang mga klase ug late na gyud sila. Si Ji Hoo hair alike, maoy miingon nga dili lang mabalaka iyang higala kay wala pay tarong klase. Mitubag ang iyang friend nga late na gyud matud pa siya, ug maayo lang unta og na-ayo na ang elevator sa ilang tunghaan kay naguba matud pa adtong Lunes, unya sa ika-unom pa nga andana ang iyang klase adtong adlawa, mosamot siya og ka–late. Pag-abot dapit sa highway, gipakita ni HRM ang iyang study load, mikomentaryo si Ji Hoo hair alike nga gabii na kaayo ang klase ni HRM. Ug tubag ni HRM, “sige lang gwapa man among maestra.” Actually, daghan pa man to sila’g giistoryahan while sakay mi sa dyip, pero ang ako gyung na-klaro mao nga na-late si HRM kay nagduwa pa siya og Dota. Pak!

Niadtong tungora samtang busy sila og tsika, akong nahinumduman ang feature ni Jessica Soho sa iyang show sa GMA-7 niadtong Sabado sa gabii nga nagpakita sa sakripisyo sa mga batang Aeta didto sa usa ka komunidad sa Luzon aron lang gyud makataak sila og eskuylahan. Gipakita nga pagpanguha og puso sa saging ang kasagaran nga trabaho sa mga Aeta sa maong kumunidad, ang uban mangahoy. Ug ang mga bata tungod sa kalisod sa ilang kahimtang mokuyog sa ilang mga ginikanan nga mangitag kabuhian sa lasang bisan sa linghod pa nila nga pangidaron. Apan miabot sa punto nga nangusog na gyud ang mga ginikanan nga pa-eskuylahon ang ilang mga anak tungod kay dili sila buot nga mahisama nila ang mga bata—walay edukasyon, walay kaalam.

Pwes, pagbukas sa klase nagpanon ang mga batang Aeta paingon sa eskuylahan, dala ang pamasin nga molahutay gyud sila hangtod sa Marso. Pero dili lalim ang ilang kahimtang tungod kay tulo ka oras pa ang lakton, ug duna pay mga sapa nga ilang lakton aron sila mahiabot sa Bahay Kalinga nga maoy nagsilbi nilang dormitoryo. Busa aron dili sila ma-late, Domingo pa lang sa hapon molugsong na sa patag ang mga bata ug adto na mo-istar sa “dormitoryo” para sa lima ka adlaw nga klase, ug motungas sila og balik sa bukid matag Biyernes sa hapon. Pero wala kini nila igsapayan tungod kay kumbinsido silang tanan nga ang edukasyon maoy mohaw-as nila gikan sa kalisdanan nga ilang gisagubang.

Ang punto nako my dear OkRyanians mao nga bulahan kadtong mga tinun-an nga nia mahimutang sa dakbayan tungod sa kadaghang eskuylahan nga ka pilian, diin dili na kinahanglan nga magbaktas og tulo ka oras o labaw pa aron lang makatambong sa klase.

Pero unsay nahitabo? Kasagaran sa mga estudyante dinhi sa syudad ilabi na high school ug college dili magtarong og eskuyla, mo-absent mag-cutting classes. Ang rason dili kawad-on, kundili tua nabuang sa barkada, suroy sa mall ug dili man gani nagduwa og computer sa mga Internet cafes. Inay gipadala sa syudad sa ilang mga ginikanan aron mo-eskuyla, nia diri nagpahayahay, dawat og allowance samtang si Nanay tua sa probinsya nagkagidlay og pangitag kwarta para ni Inday.

Hopefully kato nga gipakita ni Jessica Soho sa iyang programa niadtong Sabado makapahinumdom unsa ka swerte sa mga estudyante nga ania sa dakbayan, diin ang edukasyon sayon ra kaayong abton kung magkugi ug magtinarong lang gyud. Nanghinaot ko nga magtarong mong tanan og eskuyla my dear OkRyanians tungod kay mao na ang numero unong rason nganong gitawag mo og estudyante ug kun nganong naa mo sa eskuylahan karong mga gutloa. Pak!

Hi Okryan welcome back ,hehe! Naa jud ko nakuha nga lesson anang Katrina ug Hayden Scandal, mao ni Okryan is dili jud dapat mangilog og uyab f dat person has a lover and also di magpataka og hamag sa usa ka lalaki, thanks and more power Yesha, 1, Loon Bohol 0923873****

Gdmorning my name s Venice Cyrelie, 17 of Compostela, My reaction 2 ur topic is, I agree dat dili jud pwede ang pre-marital sex, c wa jud tawn gud benefits nga makuha nato ana, instead kadaot lang ang mahatag nato. God bless and more power, 0928970****

Nahan jud ko u column, ryt jud ka f u remain faithful 2 God ul never go wrong, Im Bing, 30 of Carcar 0915945****

Gdmrng Okryan, bag-o pa jud ko nahuman og basa sa imo column karon, sakto jud imong gipanulti I hope makahinuktok ug makabasa ang tanang batan-on sama nako para mausab ang dagan sa kinabuhi. 0908662****

Hi OKRYAN, dahil pos a sinulat mo may natotonan aq, maraming salamat po, ako po ay c mylen 09077836****

HI, nice kaau imo story run,ganahan jud ko, im from bohol, im jeel, more power okryan. 0920777****

Okray kaayo imo kolum karun, okryan. Daghan makarelate and also daghan mawarningan bwt PMS. Sa mga student, not only mga college student, bt also mga hs, ampingan n2 ang a pagkabirhen. Aize from Bohol 091840****

Kompyansa ra kaayo ang uban labi na fertile ang girl, sipyat jud and nindot jud ka motambag. 0907993****

Hai Okryan I really admire ur column las Thursday. 4 sure daghan jud ang utok nga nalamdagan a2 especially sa mga teenagers nga na-involve sa pre-marital sex.. 0907782****

Para sa inyong reaksyon dear OkRyanians text me sa: 09295886046. Palihug lang ko og butang og ngalan, edad ug address sa inyong mga mensahe, and hinumdomi intawon—wako mangita og textmate ha? Pak! Magdungog gihapon ta sa OkRyan sa dyLA909khz., 3-4pm; Monday to Friday. Atong Friendster: [email protected]