Luha

CEBU, Philippines - Adunay duha ka matang sa luha: Luha sa kasakit ug Luha sa kalipay. Ang luha sa kasakit mutubod kun ikaw adunay gihambin nga suliran, nahiagom og kasakit gumikan sa pagluib ingon man kun mutaliwan ang minahal. Ang luha sa kalipay muagas nga wala nimo damha sa higayon nga bation ka og tumang kamaya gumikan sa kalampusan, kasulbaran sa suliran nga wala nimo damha o sa higayon nga mupatim-aw ang minahal nga dugay na nimong wala igkita, gikamingawan ug sa imong dughan gihandom nga makauban. 

Ang luha sa kalipay mutubod usab sa higayon nga aduna kay mahinumduman sa imong kagahapon, sama pananglit sa pagsuway nga imong nalampusan o sitwasyon nga wala nimo damha nga nasulbad. Ingon niini ang matang sa luha nga midagayday sa akong mga aping niadtong Mayo 12, samtang nagsakay og pumpboat gikan sa dakbayan sa Danao paingon sa Pilar Camotes.

Hinay nga nagdagan ang pumpboat, daw uod nga nagkamang, ang nakalahi lamang kay sa dagat ug dili sa mama. Apan wala ko gilaay, sanglit naminaw man ko og radio gamit ang akong cellphone. Bisan saba kaayo ang makina sa pumpboat, wala kini nako igsapayan gumikan kay gigamit man nako ang akong headphone. Power FM 89.1 ang estasyon nga akong gipaminaw, mga awit sa kagahapon ang gipatukar niadtong tungora, mingaw paminawon, mananoy ang tingog sa nagkanta ug sa DJ nga mutingog matag karon ug unya, ug maanindot ang titik. Malinawon kaayo ang dagat samtang ang adlaw bisan hapit na ang tingpaniudto, igo lamang nagpahipi sa mga panganod—daw dalaga nga nauwaw sanglit milabay ang ulitawo nga may katakus nga mupalukso sa iyang kasingkasing, hinungdan nga igo lamang nagpangawat kawat paglili.

Niadtong tungora, nakasulod nami sa kadagatan sa Camotes. Ug sa dihang kalit nga mitubod ang luha sa akong mga mata nga wala ko damha. Sa sinugdanan, gagmay ang lusok ug hinay ang agas, hinungdan nga akong gibangilin sa akong mga tudlo ang ngilit sa akong mga mata aron dili mubanaw ug matagak paingon sa akong mga aping. Apan kalit kini nga mipaspas pag-agas, ang mga dagkong lusok sa luha naglumbaanay pagpangatagak, ang uban misagol na sa akong sip-on. Klaro na gyud nga naghilak ako, gani may pipila na ka mga pasahero nga nagpasiplat kanako. Ngano ba unsa bay nahitabo? Unsa bay akong nahunahunaan o nahinumduman? Tripping lang?

Emosyonal ako niadtong tungora gumikan kay nakahinumdom ko sa akong manghod nga si Hannah. Unang higayon man gud kadto nga mipauli ko sa Pilar nga panahon sa piniliay nga nag-inusara. Naanad man ako nga kauban ang akong manghod ug saba kaayo kami sa pumpboat. Apan atua na man siya sa Paris France kay naminyo na man, hinungdan nga sa labing unang higayon wala siya nakabotar. Apan ang nakapahilak gayud  kanako mao nga nakahinumdum ako niadtong mga panahon nga kami lamang duha sa among giabangan nga balay dinhi sa dakbayan sa Sugbo ug maghinilakay atol niadtong mga panahon, pipila na ka tuig ang milabay nga nakigbisog pa si Hannah sa iyang stage one leukemia, puyra hisgot lang. Labihan gayud kadto nga pagsuway nga among nasagubang.

Ug dihang mihinay na ang pagtubod ang mga luha sa akong mga mata ug wala na maghuot akong dughan, nakahimo ko pagtagik sa akong tinuod nga gibati niadtong tungora gamit ang akong cellphone. Ug niadtong Biyernes sa gabii (Mayo 24) samtang nagsuwat ko niining maong lindog, naukayan nako sa akong drafts folder ang pagbati nga akong gihatagan og mga pulong aron paghulagway sa akong gibati niadtong Mayo 12. Mao ni ang tipik sa akong natagik: While the pumpboat slowly traversed the beautiful Camotes Sea with it’s water serene and the sun shining shy, I’ve remembered how we were—you (Hannah) crying in a corner while I mentally prayed that a miracle be bestowed on us so you can have your regular medication. Those doctors who agreed to inject you with what was needed even if we had no money to pay at the moment, those surprise assistance from people we least expected were manifestations how God is so good to those who believe and surrender wholeheartedly.”

Kamo dear okRYANians unsa man nga matang sa luha ang katapusang mitubod sa imong mga mata?

* * *

Korek jud ka yan..kami palitan lang soda crackers kung hilantan kay mahal lagi, paresan dayon og true orange aron daw maayo dayon kay di man ganahan mukaon og kan-on…Julian Canete, Liloan…09228200****

Good day Ray nalingaw man ko nagbasa sa imo column kay makarelate man ko sa soda crackers kay kun makakita ko maflashback man nako sa among pagkabata. Korek jud ka Ray mura jud tawn ko ibayaw sa una kung makakaon og talagsaon nga junk foods nga di makita sa barrio, himanhiman pa diay common ra sa city. More power!...Onyot Apas, Owak Asturias…0929580****

Congratz…saludo jd ko nimo ky bisan pa sa ka taas sa imong na abot karon wa nimo ikaulaw ang imong kalisod nga naagian kaniadto…Marina Pable, Asturias Cebu…0919585****

Abi btw naq sa una ang mga lamian nga pgkaon para ra sa mga datu pero sayup diay ko ky pwd rta makakaon f najud tay kwarta…Lotlot Lusica, Badian Cebu…0909880****

Helo, yes life is beautiful jud, lyk me im a single mom bittersweet jud, bt na overcome r nku. Bt d gud nimo mafel ang success f walay  trial. Nw hapy q 2geder with my son. Thanks God for what I have now….Cecil, Ormoc…0943645****

Hi Ryan bsta maghisgot na gani ka sa u kaagi sa ddto pakas Pilar manglimbawt jud ako balahibo ug dayun manglugmaw ako mga luha kay malipay ko nga naa koy kababayan nga bisan og maayo na iya work wla jud ikauwaw kun unsa cya…Virgie Joyo Espinosa, taga San Juan Pilar…09336111****

When I see 3pcs boyleg type undies, magself pity ko. Dat was d sadest  tym wen I stopped college 4 financial reason. Gi-visit man ko sa barkda whyl nanglaba kos undies. Iya tingali nakita uspag na, iya ko gtagaan. Nice kay din a kinahanglang ingnon, sa tan-aw lang maka gets na/Tnx 2 Tesy Tipdas sa Canada, mis to bond w/ u…0923254****

Hi Ryan, you’re right! For me, anything that exist from our past, good or bad, as long as we learn something from it, we can achieve what’s the best for ourselves. And those memories will help us to become what we wanted to be…Seggie Llamas, brangy Carreta…0943811****

Reaksyon? Text me, kauban ang imong ngalan ug address ngadto sa :0939-131-6599. Kutob lamang karong 12 noon, (May 30), ang pagdawat nato sa inyong reaksyon, busa text text na! Magdungog gihapon kita pinaagi sa okRYAN sa dyRC—Radyo Calungsod 648 kHz., 10am to 12noon, Mondays to Saturdays.

Pangitaa ko sa Facebook: [email protected] Palihug pag-like sa atong Facebook pages: OkRyan Fever ug OkRyanians Forever. Salamuch… (BANAT NEWS)