Ang matag butang dinhi sa kalibotan dili makalikay sa kausaban. Pero dili dautan ang kausaban kun kini gitumong alang sa kauswagan. Ang kalibotan sa sports kun paugnat sa kusog subject usab sa kausaban. Apil na niini ang disiplina sa billiard. Kun atong lingion ang kasaysayan, atong masuta nga daku na kaayo ang gi-improve ug nahitabong kausaban sa billiard sports sukad sa pagkadiskubre niining maong disiplina sa dula.
Sumala pa ni Mike Shamos, ang tagsulat sa artikulo nga "A Brief History of the Noble Game and Records Book" nga nahilakip og kapatik sa librong "Billiards: The Official Rule and Records Book" nga gipatik sa Billiard Congress of America (BCA), ang kasaysayan sa billiard taas kaayo ug hilabihan kaadunahan. Nagpasabot kini nga mabulokon kaayo ang kasaysayan sa rebolusyon niining maong dula nga napahimuslan karon sa daghang mga bilyarista.
Dihang nadiskubre ang dulang billiard, mga hamiling personahe ang nangapil sa maong dula. Mga tinamod sa katilingban. Ang misagop sa dulang bilyar naglakip sa mga presidente, hari ug uban pang respetadong mga personahe gawas sa mga commoners nga nataptan usab sa kahilig sa maong dula. Dihay panahon nga ang bilyar gidula sama sa usa ka lawn game nga maingon-ingon sa croquet nga nauso niadtong ika-15 nga siglo sa Northern Europes ug ingon man didto sa France. Apan mi-evolve ang maong dula ug nahimo na kining usa ka indoor game.
Sa dihang nahimo nang indoor game ang billiard, gidula na kini ibabaw sa lamesa nga gihapinan og panapton nga green ang kolor. Ang ngilit sa lamesa gibutangan og sangga nga kahoy aron dili mangahulog ang mga bola gikan sa lamesa. Ang gigamit nilang tako hinimo gihapon sa kahoy apan gitawag kini nila og "maces". Ang termino nga "billiard" gituohan nga naggikan sa French language nga "billiart" nga nagkahulogan og kahoy nga pangdugkal ug "bille" nga nagkahulogan og bola. Sa ulahing katuigan sa 1600s na, na-develop pag-ayo ang tako nga gitawag na nato karon og cue stick. Ang tako (mace) kaniadto lahi sa tako (cue stick) karon. Ang karon mao ang stick nga daku ang gunitanan unya gamay ang cue tip kun ang dapit nga maoy idugkal sa bola. Ang sa kaniadto susama'g porma sa kutsara. Mao pa kining matanga sa tako ang gigamit kaniadto ni Hari Luis XIV sa Pransiya sa iyang pagdula.
Karon daku na kaayo ang kalainan sa billiard kun itandi sa kaniadto. Karon mahal na kaayo ang mga billiard accessories. Daku nang kantidad ang billiard table. Managlahi na og presyo ang mga tako depende sa ilang kalidad. Degasto na ang pagdula og billiard karon. Sa mga kahimanan pa lang gani, mapobre ka na kun alang-alang og sulod ang imong bulsa. Kabahin usab sa rebolusyon sa billiard ang internet ug computer diin puwede ka nang magdula sa paborito nimong billiard game. Nunot sa kamoderno sa panahon, nagkamoderno usab ang billiard sport.
(Mga sugyot? Text sa 0910-810552)