Mga pabuto nga gidili

Sulod sa daghang katuigan, as far as I can remember, kay dugay-dugay naman ako niining kalibotana, daghan ang nabiktima sa rampant, unchecked, ug unregulated nga pagpabuto pagsugat sa Bag-ong Tuig. Mao nga makaingon kita, nga kitang mga Pinoy stubborn ug undisciplined. Of course dili ang tanan, gamay ra ni silang badlongon nga makaamong sa uban.

Maoy hinungdan nga dili kita ma-Singapore like tungod kay among others, ang mga Singaporean, disciplined man. Kita, unsa man?

Makadaut, kon atong maginhawa ang tiny particles gikan sa aso sa mga pabuto (gitawag og particulate matter) sa mga pabuto. Matud pa dinhi, breathing them can make you couch, irritate your lungs, and trigger asthma attack.

Dugang pa, ang mga common injuries nga modapat sa tawo, gumikan sa mga pabuto, naglakip sa serious burns, facial trauma, hand fractures ug lacerations, that can lead to finger loss, ug leg injuries. 

Niining mga panahona busy kaayo ang mga clinics ug hospitals, diin ang mga hingtungdan, makaignon sa ilang kaugalingon ngano nga ilang gituyoan. Awahi na ang pagbasul.

Ang short-term exposures ngadto sa aso’ ug sa mga tiny particles sa mga pabuto, “can aggravate lung disease, causing asthma and acute bronchitis, and increasing susceptibility to respiratory infractions.”

Dugang pa,“they contribute significantly to air and noise pollution, chemical contamination, waste generation, and wildlife disturbance.” Kadaghang kadaut niini. Most probably, ang gi-refer dinhi mao ang mga fireworks display sa ubang nasud, nga subra ka colorful, ug molungtad og tagpila ka oras. 

Dili kinahanglan nga ato kining i-totally ban, kay mamingaw unya ang atong pagsugat sa Bag-ong Tuig. Iksakto kining gibuhat sa Philippine National Police-Civil Security Group (PNP-CSG) pagdili sa pagpamaligya ug pagpamalit sa pipila ka matang sa mga pabuto.

Ang Regional Civil Security Unit sa Central Visayas (RCSU)-7, ubos ni P/Lieutenant Colonel Jeffrey B. Bilaro, milista og 28 ka prohibited firecrackers, nga maka-cause og injuries, fires, ug explosions, naglakip sa Watusi, Picollo, Poppop, Five Star, Pla-Pla, Lolo Thunder, Giant Bawang, Giant Whistle Bomb, Atomic Bomb, ug Atomic Triangle.

Ang uban nga pilegro pabuthon, are large-size Judas Belt, Goodbye Delima, Hello Columbia, Goodbye Napoles, Super Yolanda, Mother Rockets, Kwiton, Super Lolo, Goodbye Bading, Goodbye Philippines, Bin Laden, Coke-in-Can, Pillbox, Kabasi, Special, Kingkong, Tuna and Goodbye Chismosa.

Ngilngiga og mga ngan, uy! Naapil man sila si Ben Ladin, Napoles, Delima, hasta si Yolanda, ug Philippines. Ug lakip usab sa mga gidili nga pabuto mao ang imported firecrackers nga adunay sagul nga mixture of fuel and oxidizing agents.

Kon ma-proven ang mga violation, adunay corresponding ang mga silot sama sa pagkanselar sa permit, ug kahigayonan sa pagkabilanggo.

Pamahayag ug pahimangno ni Bilaro: “Celebrate the New Year responsibly and avoid illegal or dangerous firecrackers. Safety should come first, that is why compliance with safety protocols is essential to prevent injuries and accidents during the festive period. Certified Philippine Standard firecrackers and fireworks are the safest option for celebrants looking to enjoy the festivities.”

Tinuod ania ra g’yud nato unsaon pagsugat sa Bag-ong Tuig safely. By the way, pasalamat sa google sa mahinungdanon nga mga kasayoran.

Happy New Year!