Nag-awas nga pundo sa PhilHealth

Giangkon sa kadagkoan sa Philippine Health Insurance Corporation (PhilHealth) nga adunay naghinobra nga pundo ang maong ahensya nga mokabat sa dul-an trilyones ka pesos.  Kon si DOH Secretary Teodoro Herbosa ang pasultihon, usa sa nag-unang hinungdan sa naghinobra nga pundo mao ang pagtratar sa PhilHealth management sa pundo sa maong ahensiya nga sama sa pension fund inay pundo alang sa health insurance.   Tungod niini, gipalabi hinoon sa ahensya ang pagpanalipod sa pundo ug pagmakuli sa pagbayad sa mga health benefits sa mga miyembro niini.

Dako kining anomaliya.  Bisan sa kalisod, naningkamot sa pag-amot ang mga miyembro sa PhilHealth aron adunay makatubag sa ilang pinansiyal nga panginahanglan sa panahon nga masakit.  Apan tungod sa sayop nga pagpatigayon sa pundo, gilumloman hinuon kini sa mga tagdumala nga daw ilang kaugalingon nga kwarta.

Tungod ni’ng maong kasayoran nga nabutyag atol sa imbestigasyon sa Kongreso nga gipahigayon sa committee on good government and public accountability, naglaraw ang Kongreso, nunot sa sugyot usab ni Speaker Romualdez, nga mopahigayon og usa ka imbestigasyon.  Kon mapamatud-an gani nga wala gayod magamit sa husto ang pundo sa PhilHealth hinungdan nga nag-awas-awas kini, mahimong morekomendar ang kongreso nga suspendihon una ang pagkolekta sa amotan sa matag miyembro bale’g usa ka tuig.

Mahinumduman nga wala hatagi og budget isip indirect subsidy ang PhilHealth sa tuig 2025.  Gumikan niini, nakadawat og mga batikos ang mga magbabalaod gikan sa mga netizen tungod sa kabalaka nga mapurnada ang pundo nga moatiman sa suliran sa panglawas ilabi na kay gituohan nga gi-divert sa kongreso ang budget sa PhilHealth ngadto sa uban’g politikanhon’g katuyoan.  Gani ang sugyot nga dili lang una mohatag sa kontribusyon, nag-gikan ra man usab sa mga miyembro nga una’ng gipadayag diha sa social media. Ang reaksyon sa katawhan dili ikahibulong kay sa kalisod sa panahon karon, haum kaayo ang pagya nga, “Ang kabos walay katungod nga masakit.”

Dili malalis ang kadako sa tabang sa PhilHealth labi na sa pagsagubang sa mga bayronon sa hospital.  Ang maayong pagdumala sa pundo niini sa hingtungdan’g mga opisyales sa PhilHealth mahinungdanon alang sa usa ka komprehensibo nga programa sa panglawas.  Daghan kaayo ang kawatan sa kagamhanan nga “bisan nagbaga pa ang puthaw, mawala ug makawat gihapon kini.” Kinahanglan ang katawhan magpakabana ug magmabinantahon kay ilang kaugalingon’g kwarta ang gitampo sa pundo sa maong ahensya.  Sama sa pagpakabana sa usa ka nangaplay isip katabang nga sa wala pa siya mopirma og kontrata, nangutana gyud siya daan kon “Naa ba ko’y pilhelp (PhilHealth), Maam?”  Pagkatoytoy!