EDITORYAL - Makab-ot pinaagi sa diplomasya

Nagbunga og mas nindot nga resulta ang maayong diplomatikong relasyon sa Pilipinas ug sa Indonesia sa nakalabay nga 20 ka tuig.

Ning bag-ohay lang, ang Indonesia nisugot sa dugay na kaayong hangyo sa Pilipinas nga mabalhin sa bilanggoan sa Pilipinas si Mary Jane Veloso nga sentensiyado na og silot kamatayon didto.

Tuig 2010 gidakop ug nasentensiyaha’g silot kamatayon si Veloso tungod sa drug trafficking tungod sa duha ka kilong heroin nga nakuha sa iyang bagahe sa iyang pag-abot didto.  Sukad niadto wala mohunong ang gobiyerno sa Pilipinas sa pakigestorya sa Indonesia tungod kay siya biktima sa sindikato sa ilegal nga drugas  ug samtang nanimpalad ra didto.

Niadtong 2015 unta bitayon si Veloso, apan pinaagi sa personal nga apelar ni kanhi presidente Benigno “P.Noy” Aquino III ngadto sa gobiyerno sa Indonesia, napugngan ang pagpahamtang sa maong silot.

Ning bag-o, nisugot na ang Indonesia human personal nga paghangyo ni Presidente Ferdinand Marcos Jr. sa kaniadto presidente Joko Widodo ug karon bag-ong bag-on nilang pangulo nga si Presidente Prabowo Subianto, nga ibalhin sa prisohan dinhi si Veloso.

Laing angay ipasalamat kay nisugot sab ang Indonesia nga paubsan ilang gipahamtang nga silot kamatayon ngadto sa life imprisonment o reclusion perpetua haom sa pinakabug-at nga silot dinhi sa Pilipinas.

Gihatagan sab og kagawasan sa Ministry of Justice sa Indonesia ang Pilipinas pinaagi ni Marcos kun hatagan niya kini og clemency o pasayloon.

Sa ato pa, ang kapalaran ni Veloso naa na sa mga kamot ni Marcos ini og balik na niya dinhi.

Dili lang kini ang maayong kooperasyon tali sa Pilipinas, kay ang duha dunay panagbangi sa 627 nautical miles gitas-ong utlanan kadagatan nga nagpataliwala sa duha ka nasud. Niadtong 2011 nipirma ang duha og Joint Declaration nga napinalisar sa Jakarta niadtong Mayo 18, 2014 ug na-ratipika ang kasabotan sa Indonesian Parliament  niadtong Abril 27, 2017 ug sa Senado sa Pilipinas Hunyo 3, 2019.

Nagkasabot ang duha nga bahinon ang maong dagat nga patas ang distansya gikan sa ilang mga baybayon base sa 1982 UNCLOS ug1969 Vienna Convention on International Treaty Law. Nagpasabot lang kini nga bisan unsang problema o kasungian mapangitaan gyud og solusyon kun mag-estorya sa diplomatikong paagi nga mao usab untay angay buhaton sa isyu sa South China Sea.