EDITORYAL - Di paigo nga preparasyon

Nigawas sa survey sa Gallup nga mas preparado pa ang mga panimalay sa Pilipinas para sa mga katalagman kun itandi sa mga adunahan ug mas asensadong mga nasud sa kalibotan.

Ang bag-ohay nga Gallup survey nga nagbase sa Amerika nagpakita nga 84% sa mga panimalay sa mga Pilipino ang dunay tagsa-tagsa ka mga plano o susama og mga pangandam kun adunay mohugpa nga katalagman sama sa bagyo, linog, baha, huwaw ug uban pa.

Nigawas sa survey nga ang halos tanang nasud sa Southeast Asia taas kaayo og kaandam kun itandi sa bisan asang mga kanasuran sa kalibotan. Ang klase sa pagpangandam nga gitan-aw sa survey mao ang pag-andam og mga emergency supplies o emergency kits sa mga panimalay nga madalidali og gamit kun moigo ang kalagman.

Ang gipasabot nga disaster preparedness mao ang kaandam sa mga tawo pag-atubang sa nagpadulong nga katalagman aron mamenusan ang negatibong epekto niini ug sa paspas nga pagbangon.

Ang Pilipinas maigo og dili momenus 20 ka bagyo kada tuig, ang uban niini super typhoons. Wala pay labot ang mga low pressure area nga samutan sa hanging habagat o hanging amihan.

Bantang sab kaayo ang nasud sa uban pang mga weather phenomenon sama sa El Niño ug La Niña nga parehong aduna mga dalang negatibong epekto sa tanan.

Ang Pilipinas nagtungtong sab sa gitawag og “Ring of Fire” sa Pasipiko mao nga aduna kini 300 ka mga bulkan, ang 24 niini pulos aktibo ug ang uban niini makadaghang higayon ng mibuto sud sa nakalabay nga 100 ka tuig.

Nakita sab nga 92% sa mga Pilipino ang nakasuway nga nakadawat og mga early warning messages gikan sa media o ba kaha gikan sa gobiyerno. Taas kaayo kini sa global average nga 70%.

Apan sumala pa sa mga eksperto, ang “pagka-preparado” dili paigo. Kinahanglang mo-invest gyud sa mga imprastraktura; early warning system; pinansiyal ug malungtarong solusyon pagsagubang aning epekto sa Climate Change ang gikinahanglan.

Namatikdan man hinuon nga samtang tuod andam ug ‘resilient’ ang mga Pilipino, nakita sab nga dugay kining makabangon tungod sa mga kakulangon sa mga gikinahanglan gikan sa gobiyerno.