Ang atong mga batan-on karon

Subra na ka gawasnon, free na kaayo nga dili na magpabadlong, dilli a magpatambag ang atong mga batan-on karon (dili hinuon ang tanan). Unsa man, wala nay say ang mga ginikanan niining maong mga batan-on, hinungdan nga gipasagdan na lang sila?

Sa mga pagtuon nga gihimo sa University of San Carlos- Office on Population Studies Foundation, nakita ang high incidence of teenage pregnancies a tibuok nasud. Ang nationwide nga research gihimo uban sa 2,000 ka respondents pangedaron 10 ngadto sa 16. Ka mga bata pa niini. Arang-arang ang 16, apan lagmit walay klaro nga amahan ang bata, kon dili man magpa-abort.

Busa, maoy gikinahanglan ang giingon urgent need pagpangita og mga paagi, mga stratehiya, nga ma-atubang ug mga-addressed ang maong sulitran, kay maka-apektar kini sa adolescent sexual health sa nasud.

Ang director sa USC-OPS, si Nanette Mayol miingon nga ang research gihimo gikan sa 2016 ngadto sa 2022. Ug maoy gikinahanglan ang immediate intervention aron dili mograbe ang sitwasyon. Samtang matabang pa.

Ug ania, ato ning kutluon: Among the key findings from 2022 (respondents' average age was 16.4 years) are the following: At least 8% of the adolescent respondents experienced sexual intercourse (tan-aw ra). Ambot nganong nagdali ni silang mabdos (usahay ra ba ilang ilabay sa basura ang bag-ong nahimugso) —with a higher prevalence among males; 2% have been in a union—mostly females (78%); and 3% of the female adolescents had experienced pregnancy.

Kadaghaban kono niining sexuai experience sa unang higayon, unprotected. Natural. Kini tungod kay wala sila mag-axpect sa unsay mahitabo, tapus sa kalipay, ug kakulang sa iang kahibawo bahin niining butanga, lack of knowledge.

Unsay gikinahanglan? “Early intervention is crucial to equip young people with the knowledge, resources, and support they need to make informed decisions and protect their well-being.” Intervention gikan sa mga ginikanan, o sa mga tunghaan? Kina may mo-intervene? Ug unson?

Nia ang high incidence sa mga live births, sumala ni Darlynn Remolino sa Philippine Statistics Authority, among adolescents sa Central Visayas: sa lalwigan sa Sugbo: 5,016; Cebu City, 1,505; Lapu-

Mao bitaw nga atong gisugyot dinhi, nga ini-station break sa TV o radio, ini’g hatag sa oras, alas 9:00, o alas 10:00 sa gabii, mangutana dayon ang announcer: Do you know where your children are? Nasayud ba kamo kon hain karon ang inyong mga anak? Ang kuyaw kon wala sad sa balay ang mga ginikanan.

Nia pa gyud: Also, among the respondents, 28% used something to prevent pregnancy or protect against STIs (29.4% among males) and (23.5% among females). Methods used to prevent pregnancy were condom (78.9%), pills (16.5%), and withdrawal (13.6%).

Ngilnginga nila no? Mangita gyud og mga paagi aron dili momabdos. Apan, mosipyat man usahay, labi nag magdalidali.

Bitaw. Alarming kini nga suliran. Ug ang unang ma-concerned niini, ang n mo-intevene niini, maoy gayud ang mga giikanan. Kay una sa tanan, tulobagon ug kaakohan kini sa mga ginikanan.

Hinaut nga wala kitay mga delinquent parents, kay mao unya kini nga modgsang ang atong mga delinquent children. Ug modaghan ang teenage pregnancies.