Daghang mabasol nga hinungdan sa pagbaha

Makalilisang ang nasinati nga pagbaha didto sa Metro Manila ug sa mga silingan niining lalawigan niadtong imaging semana tungod sa epekto sa bagyong Carina.

Gibana-banang dul-an sa usa ka milyon ka mga tawo ang naapektohan sa baha ug lunop nga way gipili bisan ang mga dapit nga gipuy-an sa mga dunahan. Gani sigun sa report nga bisan ang buhatan sa Senado didto sa GSIS building apil sa mga dapit nga gibahaan.

Ang Department of Public Works and Highways (DPWH) maoy gihan-okan sa mga pagbasol tungod sa giingong kapakyas sa maong ahensiya paghuman sa mga flood control projects niini. Usa sa mga dali kaayong mitulisok sa DPWH mao si Senador Alan Peter Cayetano nga mikwestiyon giunsa sa naasoy’ng ahensiya paggasto ang binilyon nila nga budget alang sa pagmintinar ug pagpatukod ug mga imprastraktura pagpakgang sa baha.

Wala malilong nga daghan ang mga kwestiyonable nga mga proyekto sa DPWH nga daw matandi na nimo sa dakong tulis sa atubangan. Pananglitan ang kanang labihan pa kamaayo nga mga karsada nga ilang tuyoon gyud pagguba aron ayuhon.

Apan dili lang DPWH maoy mabasol sa problema sa pagbaha. Daghan ang mga factors nga mabasol niini ug usa lang ang kakuwang sa flood control infrastructure. Sa kadako sa volume sa tubig nga gibundak sa bagyong Carina tingali imposible nga mapugngan ni sa mga flood control project.

Bisan pila pa ka proyekto ang ipatuman sa DPWH batok sa pagbaha kun ang ubang ahensiya sa gobyerno dili moabag magpabilin ang mga pagbaha nga atong masinati. Usa sa labing dako nga nakatampo sa problema mao ang pagka-upaw na sa atong kabukiran ug ang kapakyas sa nasudnon ug lokal nga mga kagamhanan pagpatuman sa hingpit sa Republic Act 9003 o ang Ecological Solid Waste Management Act.

Tuig 2000 pa dihang napasar ang maong balaod apan hangtod karon wala ni hingpit mapatuman. Sa mataghigayon nga dunay cleanup drive nga ipahigayon ang mga local government unit ug bisan ang mga pribadong organisasyon, makita ang lapad nga problema sa basura nga nakasampong sa mga agianan sa tubig, labi pa sa mga single-use plastic.

Timailhan ni nga pakyas ang gobyerno sa hingpit nga pagpatuman sa balaod. Dili sab matago ang kapakyas sa DENR dili lang sa hingpit nga pagpatuman sa R.A. 9003 kon dili lakip na sa pagbadlong sa mga hakog nga mga negosyante nga mipuril sa kakahoyan ug mipatag sa kabunturan aron himoon nga mga filling materials ug tukuran og mga subdivision.