EDITORYAL - Mga karaan ug bag-ong hagit sa media

Karong gisaulog sa Cebu media ang ika-31 nga Cebu Press Freedom Week nangahulogan lang kini nga nagpabiling buhi ang industriya sa journalism. Apan wala ba kaha kini nagtinga karon?

Unsa man ang mga pagsuway nga nakababag sa media karon? Daghan, karaan ug bag-o.

Una mao kadtong mga tawong nahadlok sa kamatuoran ug gustong pahilumon kadtong mga nakahibalo sa ilang tinagoan.

Ang journalism nagpabiling pinaka delikado nga trabaho para sa uban, kamaturoan niini ang pagpatay sa mga magsisibya nga silang Cris Bundoquin, Renato Blanco, ug Percival Mabasa ug daghan pang uban, sukad kataposang gisaulog ang Cebu Press Freedom Week.

Kaning misinformation ug disinformation,  mga karaang kaaway sa journalism, naa pa gihapon karon. Ang misinformation, sayop ang napakatap nga impormasyon, apan mas grabe ang disinformation kay gituyo gyud nga dili mao ang ipagawas aron ilaron ang publiko.

Ang dakong problema ani, tungod sa internet ug social media paspas kaayo ang pagpakatap niining duha.

Dia sab ang laing hagit, binag-o nga nakahulga sab sa journalism. Daghan ang nag-ingon nga kining advance na kaayong teknolohiya mihulga sab sa maong propesyon.

Ilabi na kining Artificial Intelligence nga pwedeng gamiton aron makahimo og mga sinuwat nga parehas kaayo sa hinimo sa tawo.

Dili na kini matawag karon nga science fiction kay didto sa Hollywood, ang mga writers’ ug mga actors gipulihan na aning mga AI, nawad-an na sila karon og trabaho.

Hinuon kining maong mga hagit karon sa propesyon sa media pwede rang mapangitaan og paagi. Kadtong gustong tuk-on ang tigbalita aron dili makapagawas sa kamatuoran mahimo mang mapasakaan og kaso ug masilotan.

Kaning misinformation ug disinformation pwedeng mapakgang pinaagi sa pagsalikway kanila ug pagsalig sa mga kasaligang tinubdan sa impormasyon ug mga balita nga walay lain kundili ang media ra gyud.

Bahin sa AI, dili niini makopya ang kinatibuk-ang hiyas sa taw okay wala kini emosyon pagbuhat sa kung unsay mabuhat sa tawo ug sa hunahuna niini.

Tinuod nga nag-atubang ang Cebu media og mga babag ug hagit karon, kinaraan ug bag-o, apan walay dili niini makayang latason.

Naa pa say laing hagit, kaning pagbag-o. Nahisgotan kini sa bag-ohay lang natapos nga State of Local News Forum  nga gihimo sa MBF Press Center niadtong Agosto 30, atol sa National Press Freedom Day, kini mao ang social media nga hinayhinay ng gihimong source sa mga tawo sa impormasyon ug gipadaplin na ang tradisyonal nga media.

Gawas pa niana, nimenus na sab ang sirkulasyon ug mga nagpa advertise. Daghang media workers ang nibiya na sa ilang mga kompanya ug nanarbaho sa laing propesyon kay mas dagko og sweldo ug dili pa peligro.

Tungod niining maong mga hagit, kinahanglang mag-usab ang media aron magpabilin sa hunahuna sa publiko karon nga ang tanan gusto na og ‘instant.’  Basta di lang isakripisyo ang misyon sa media nga magbalantay sa kamatuoran, wala nay lain pa.