EDITORYAL - Padayong pakigbisog sa “comfort women”

Disyembre 8, 1941 giatake sa Imperial Japan ang Pilipinas ug gipaubos kini sa iyang kontrol sud sa tulo ka tuig.  Anang mga panahona gilisud-lisod nila ang kinabuhi sa mga Pilipino apil niini ang mga kababayen-an.

Mga kababayen-ang gipugos aron tagbawon ang lawasnong kalipay sa mga sundalong Hapon.

Sila ang mga gitawag karon nga “comfort women” nga hangtud karon padayong gihikawan sa reparations o bayad-danyos sa ilang kadungganan.           

Dihang hingpit nga napukan ang Imperial Japan pinaagi sa ilang pag-surrender niadtong Septiyembre 1945, salamat sa paghingusog sa Amerika ug mga kaalyadong nasud apil na niini ang Pilipinas, gipaubos sila sa proteksyon sa mga Amerikano.

Tuig 1946 sa dihang naangkon sa Pilipinas ang kaugalingnan o Independence Day gikan sa pagkasakop niini sa US Commonwealth, usa ka tuig human sa Ikaduhang Kalibutanong Gubat.

 Paglabay sa napulo ka tuig o 1956, naestablisar ang maayong diplomatikong relasyon tali sa Pilipinas ug sa Japan.  Ang  Manila ug Tokyo mipirma og reparation agreement, o bayad sa tanang danyos mugna sa ilang pagsulong dinhi. Ubos sa kasabotan nga ang Japan mobayad sa Pilipinas pinaagi sa services ug goods nga mobalor tanan og USD550 million.

Gibuksan sab sa Japan ang ilang nasud para sa mga Pilipinong gustong manarbaho didto, sa samang paagi giablihan sa Pilipinas ang merkado niini para sa mga negosyanteng Hapon ug ingon man ang turismo niini.

Apan daw gikalimtan na ang mapait nga gidangatan sa mga Filipina comfort women.  Ang gobiyerno lang maoy nabulahan sa bayad-danyos sa Japan apan silang direkta sab nga  biktima sa pagabuso, wala.

Dili ikalimod nga nagpabiling sensitibo nga isyu kining isyu sa comfort women sa relasyon sa duha ka nasud.  Kay tingali para sa duha, natuman na sa Japan ang naa sa kasabutan. Apan ang United Nations Committee on the Elimination of Discrimination against Women (CEDAW) mipagawas og kamandoan sa pabayaran gyud sa gobiyerno sa Japan ug sa Pilipinas ang mga comfort women, apan wala pa gihapon kini buhata sa duha.

Duna nalay 20 ka mga miyembro ang Malaya Lolas, tinuod 80 ka tuig na ang nilabay human sa Kalibutanong Gubat, apan sila padayon pang  nakigbisog aron mabawi ilang dungog ug mahatagan og hustisya.  Nagkaanam na og kamatay ang ubang biktima, kanus-a pa kaha nila makab-ot ang hustisya?