EDITORYAL - Nameligro ang gagmay’ng mananagat

Nameligro karon ang panginabuhian sa mga gagmay’ng mananagat nunot sa dakong posibilidad nga mamalik na sab og panagat suds a 15 kilometrong kadagatan gikan sa baybayon ang mga commercial fishing vessels.

Kini human nga ang Bureau of Fisheries and Aquatic Resources mipasuspenso unya sa paggamit sa vessel monitoring system sa mga commercial fishing vessels nunot sa pending nga kaso sa Korte Suprema tungod sa kwetyung unconstitutional kini.

Ang mga panagatan nga makonsiderar nga commercial fishing boats mao kadtong dili moubos tulo ka tonelada (3-tons) ang gibug-aton ug subay sa Fisheries Administrative Order 266 kinahanglan duna kini vessel monitoring gadget.

Ang vessel monitoring system nasugdan sa panahon ni kanhi presidente Benigno “P.Noy” Aquino III sa dihang gi-amendahan ang karaang Philippine Fishery Law aron mohaom ang mga probisyon niini sa international fishery laws sa nagkalain-laing mga nasud.

Ang pagpahaom niini usa ka pamaagi sa nagkadaiyang ahensiya sa kalibotan ug sa mga gobiyerno aron dli maabuso ang kadagatan. Ang tumong niini nga masanta ang ilegal fishing, mahunong ang unreported and unregulated (IUU) fishing , ug labaw sa tanan ang pagdumala sa marine ug fishery resources sa nasud aron nga makasustinir kini sa panginahanglan sa tawo hangtud sa kahangturan.

Subay sa Fishery Law of the Philippines, ang mga commercial fishing vessels gidid-an nga makapanagat sa mga municipal waters (15 kilometros gikan sa baybayon). Ang maong kadagatan ekslusibo lang sa mga gagmay nga mga mananagat.

Pinaagi sab niini, makontrol ang overfishing sa usa ka dapit aron masiguro nga dili mahurot ang fish stocks ug mahatagan og higayon ang mosanay ang mga isda o makapangitlog una sa daplin ayha pa kuhaon sa mga mananagat.

Tungod sa giinstalar nga vessel monitoring system sa mga dagkong panagatan magpanuko sila pagpangisda sa municipal waters kay ma-detect sila sa Philippine Coastguard ug sa BFAR.  Pinaagi sab sa maong sistema di sila makapangawat-kawat og pangisda sa mga lugar nga dunay fish bans kay ma-detect sila.

Kun suspensuhon o pagngon ilang monitoring system, dako kaayong hagit sa mga LGUs ang pagbantay sa ilang 15 kilometrong kadagatan gikan sa ilang baybayon aron dili makasulod kining mga dagkong panagatan. Kun tan-awon ang rason nganong gipabutangan og monitoring system ang mga panagatan, pulos kini makaayo sa Pilipino. Obligasyon sab sa gobiyerno nga protektahan ang food security sa nasud.