EDITORYAL - Ang pulong “bullying” naabusar na

Ang bullying dili gyud maayo ilabi na sa mga kabataan. Makaapektar kini sa pagkatawo ug paghulma sa kinaiya sa mga biktima. Mamahimo silang tibuok kinabuhing manggihadlokon o ba kaha mahimo silang maldito.

Apan subo lang kaayo palandungon nga ang pulong bullying naabusar na sa paggamit sa uban. Sagad kini mogawas sa baba sa mga ginikanan kansang anak misumbong kay sila gisungog o napasakitan sa ilang kaduwa, classmates o mga kaila.

Dali kaayo silang makapasangil nga bully o palaaway ang mga batang sa ilang nahibaw-an nanaog-daog sa ilang anak.  Apan ang sa pagkatinuod, ang ilang basihan pagtawag aning mga bataa nga bully, mao ra ang mga gipangtug-an sa ilang mga anak, ang uban niini gipasobrahan aron labanan.

Wala gipangtug-an ang tanan sa hinungdan nganong nisangpot sa maong kagubot. Dunay posibilidad nga ang batang ilang gireklamo, biktima ra sab og pagpangabuso sa ubang bata o ba kaha mismo sa batang nagpalaban sa ginikanan kay naputong na ug wala na kaagwanta.

Hinayhinay lang unta ang mga hamtong sa pagbuka sa baba pag-abot sa mga bata ilabi na ang pagpamasangil og bullying. Mas labing maayo nga kalmado ug isipon ang kung unsay makaayo para sa ilang mga anak nga di kinahanglang makasala sa ubang bata.

Dili tanang ipangsulti sa mga bata kinahanglang tuohan dayon, tungod kay sa karsada dunay kaugalingong patakaran nga gitamod ang mga bata ug duna silay mga kinaiya sa gawas nga dili makita diha sa sulod sa ilang mga panimalay. Ang iresponsableng pagpamasangil og bully duna say negatibong epekto ngadto sa batang gipasaginlan nga  bisan mismo ang namasangil dili gustong maoy dangatan sa ilang mga anak.

Mao nga kutob sa mahimo, dili lang unta magapil-apil ang mga ginikanan sa pagsugnod ug pagpaypay sa binata nga away sa ilang mga anak. Kung dili mahimo, mas maayong modangop sa mas eksperto sama sa social workers nga makamaong moanalisar sa kinaiya sa mga bata. Mopatigbabaw unta ang ilang pagkahamtong maghunahuna ug dili motuo dayon sa usa lang ka habig aron makita kun unsay sinugdanan kay pinaagi niini makita sab ang solusyon.