Hagbay ra’ng giantos

Di na gyud mabangbang ang ka seryoso sa problema sa mga pagbaha dinhi sa Metro Cebu karong panahona. Ug  angay na gayud  kini nga hatagan og dakong pagtagad sa atong mga lokal nga opisyales samtang dili pa  moabot ang dakong katalagman.

Dili na nato paaboton pa nga moigo kanato ang grabe nga trahedya una pa kita moaksiyon pagsulbad niining nagkagrabe nga problema. Kinahanglan na gayud ang dinalian nga pagtagad niining mga pagbaha nga hagbay ra natong nasinati panahon sa ting-ulan.

Kaniadtong niaging mga adlaw, daghang kabalayan ang gianod sa dihang miapaw ang suba human sa makusog nga ulan didto sa dakbayan sa Mandaue. Sa makausa pa nahisama sa dagat ang kadalanan sa maong siyudad tungod sa baha nga mimugna og  kahuot sa trapiko.

Usa kadto sa labing dako nga pagbaha nga nasinati sa siyudad sa Mandaue. Gikan ang dakong bul-og sa tubig sa kabukiran ug dihang midagayday ngadto sa ubos, ratsada ang mga balay daplin sa kasapaan. Maayo na lamang kay walay gikataho nga namatay o missing sa maong panghitabo.

Hinuon, susama sa sitwasyon sa Mandaue, pagbaha usab ang nag-unang suliran sa mga kasilinganang dakbayan sa Cebu ug Talisay nga hangtod karon padayon nga giantos sa mga lumolupyo. Kini sukad pa sa mga milabay nga mga dekada ug, gani, mas nagkagrabe na hinuon karon ang sitwasyon.

Klaro nga resulta usab kini sa nagkaupaw natong kabukiran gumikan sa pagtukod og mga subdivision ug uban pang mga commercial development. Kay wala nay mga kahoy nga mopugong, komon na kaayo ang mga pagbaha ug mga pagdahili sa yuta panahon sa pag- ulan.

Ambot nganong walay ngipon ang atong mga lokal nga  kagamhanan pag-regulate niining mga upland development. Kini gumikan ba kaha sa dili kabalibaran nga tingal gikan sa mga developer nga nagpaturagas lamang sa ilang pagpanamastamas sa kabukiran?

Kini pun-an pa sa walay klaro nga sistema sa drainage sa Metro Cebu. Dili ikalimod nga ang mga karaang kanal dili  na g’yud makasugakod sa bul-og sa tubig gikan sa bukid panahon sa ting-ulan. Ambot lamang kon kanus-a masulbad kining maong klase sa maldisyon nga hagbay ra natong giantos.