EDITORYAL - Ang mga tawo maoy problema

Tone-toneladang basura ang pirmeng makuha gikan sa mga kasapaan ug kabaybayonan dinhi sa Cebu City matag mopahigayon ang siyudad og coastal cleanup drives. Apan ang makapasagmuyo mao nga inay magkagamay daw wala may kausaban sa gidaghanong nakuha.

Dili lamang kini sa Cebu City kondili halos tanang lugar ilabi na mga dagkong siyudad. Kini tungod kay daghang mga tawong namuyo, ug kun dunay daghang tawo duna say daghang basura tungod sa ilang galamiton matag adlaw.

Subo lang kay wala man magkulang ang mga magbabalaod pagpanday og mga balaod ug mga lokal nga ordinansa bahin aning hustong paghipos sa basura. Dunay Solid Waste Management Act o ang Republic Act 9003 ug duna say daghang lokal nga ordinansa nga mipalig-on niini.

Daghan pa gihapon ang wala manumbaling o magpakabana bahin sa hustong paghipos sa basura.

Subay sa RA 9003, gitahasan ang tanang Pilipino hasta ang mga lokal nga gobiyerno nga tarungon paghipos ang mga basura.

Bahigon kini gikan sa malata ug dili malata ingon man kadtong mga hazardous o peligrosong matang sa basura sama sa mga biya sa mga kemikal, basura gikan sa mga tambalanan, petrolyo ug uban pa.

Ang dakong kontribyutor gyud sa basura matag adlaw mao kining household waste o basura gikan sa mga balay-balay.

Bisag dunay balaod nga bahigon ang basura, wala gihapon kini masunod diha sa kabalayan, ang malata ug dili malata magsagol.

Apan unsaon man nga mismo ang ilang mga tigkolekta sa basura wala man sab magpakabana pagtudlo o pagbadlong sa mga tawo. Mura ba og gikapoy o gisamokan na sila anang eskedyul sa kung unsa nga matang sa basura ang ilabay anang adlawa.

Naanad nalang silang kada adlaw sagol-sagol ang basura tungod kay mangolekta man sab sila og scraps nga mahimo nilang mabaligya. Ang tinud-anay pagbahig adto naman mahitabo sa material recovery facilities.

Hangtud nga dili modisiplina sa kaugalingon ang tawo, dili mahunong kining pagyabo og basura diha sa kadagatan. Dili importante kun asa gikan ang basura kondili kun kinsa ang naglabay.

Ang mga tawo maoy hinungdan sa problema ug dili ang basura.