Pamarayeg ni nanay sa adlaw sa minatay

Sagrado ang semeteryo. Hinungdan, nga pirme gyod ming pahimangnoan sa among apohang mananabtan nga dili tumban ang mga lubong.

Kaniadto, mahadlok ming makayatak sa bisan asang tipik sa lubong, sanglit gipakasama man kini namong dakong sala. Mga bulak, kandila ug kinasingkasing nga pag-ampo ray among ihalad atubangan sa lubnganan. Walay pagkaon, bino ug baraha.

Tapos, mamauli sa tagsatagsa ka panimalay. Inig kagabii uban sa mananabtan, mag-ampo-nobena alang sa kalag sa mga minatay atubangan sa altar nga puno sa mga pagkaong gihalad nga gibanwagan sa mga kandilang nanaghilak samtang nagsud-ong sa mga nanag-ampo, kinsa nabasa sab ang nawong sa mga luha. Unya pagkahuman sa pangadye, saw-an sa tibuok pamilya ug bisita ang gihalad nga pagkaon. Kon may inom, sopdrinks ug tubig ra kutob. Walay ilimnong makahubog. (Kini mao ang naandang praktis kaniadto, namong mga kabus).

Miabot ang higayon nga grabe na kahuot ang kalubngan sa pampublikong menteryo sa Balamban. Nakahatag og kadasig sa mga adunahang negosyante nga magtukod og matahom pribadong mga sam-ang.

Tuod man, natuman. Usa niini mao ang Balamban Memorial Gardens nga anaa mahimutang sa dalan San Jose, Baliwagan, nga maagian ra padulong sa Balamban Public Cemetery.

Kada Adlaw sa mga Minatay, kaming pamilyang ania na magpuyo sa siyudad moduaw gyod mi sa lubong nilang tatay, akong mga uyoan ug apohan didto sa pampublikong semeteryo. Among hapiton si nanay sa balay namo sa Baliwagan, kinsa nabiyuda sa tuig 1992. Usa niana ka Nobiyembre 2, dihang naagian namo ang Balamban Memorial Gardens, mikalit lag hunong si nanay ug miingon: “Na’ay sementeryo sa mga dato, ay! Nindot kaayo, dong!” Wala tuyoa, nanglimbawot akong balhibo pagkadungog niini. May bug-at mensahe ang gipamulong ni nanay. Ug dali kong nasabtan.

Busa, mikuha kog usa ka luna sa maong pribadong menteryo on installment basis, diin igo lang nako naimpas og bayad ang binulan kong obligasiyon, giatake sa kasingkasing si nanay nga padulong untang mokuha sa iyang senior’s cash assistance ug namatay.

Kada All Souls’ Day, moadto gyod mi sa Balamban Memorial Gardens. Ug atubangan sa lubong ni nanay, ingon sa kumoton gyod akong kasingkasing nga mahinumdom sa iyang gipamarayeg nako niadtong maong adlaw sumad karon.