Patay’ng lawas?

Matag karon ug unya, makadungog kita sa mga magsisibya sa radyo ang pag-ingon: “ilubong na ang patay’ng lawas ni ABC.” Unsa man diay ang ilubong, ang buhing lawas diay?

So, di na kinahanglan nga isulti pa nga ilubong ang patay’ng lawas. Igo na ang pag-ingon nga: ilubong ang lawas ni ABC. After all, patay na man.

Ang announcement sa Eningles igo nang moingon nga: ‘the remains of Abc (dili dead body of Abc) will be interred on Sunday.’

Ang manual sa Philippine Press Institute giulohan Clear Effective Writing nitambag’ to omit verbal deadwood.’ Unsa man ning mga verbal deadwood nga usahay gamiton usab sa mga magsisibya? Aniay mga examples:

For the reason that ... ang husto: because; at the present time ... ang husto: now; tendered his resignation ... ang husto: resigned; affixed his signature ... signed; told his listeners ... said; united in holy matrimony ... married; in the immediate vicinity ... near; held a conference ... met.

Giingon dinhi nga: Effective writing is concise. You can be concise by dropping unnecessary words  from phrases or sentences.

Usahay gud, kitang mga Pinoy matintal paggamit og tag-as kaayo nga mga pulong, sama sa gi-example sa itaas.

Dugang niini, ania pa, the words in italics should be omitted: Advance prediction; Fatal killing; Definitely decided; New recruits; The other alternative; Free gift; for a period of two weeks; Past history; Final conclusion; Dead Body.

Usahay moingon kita nga ang patay’ng lawas gi-exhume. Ang-ang i-exhume ang buhing lawas. Kining maong mga deadwood, matud sa Philippine Institute gikutlo gikan sa napatik sa mga mantalaan (nga usahay kutluon usab sa mga magsisibya).

Ug makadungog kita nga moingon ang usa ka magsisibya nga “sa adlaw’ng Sabado mangaligo ta’s dagat.” Kun Eninglison: on Saturday day we will take a bath in the sea. Nganong di na lang moingon nga: ‘Sa Sabado mangaligo ta’s dagat?’ Nganong adlaw’ng Sabado man gyud?

*  * *

Sa column ni Ambeth Ocampo giulohan The Battle of Mactan, according to Pigafetta, giingong dinhi unang gingalan ang atong nasud ni Magellan sa tuig 1521 og Islas de San Lazaro. Ang ngalan “Filipinas” nitumaw sa tuig 1542 pasidungog ni Felipe, Principe de Asturias.

Bahin sa Battle of Mactan, si Pegafetta nisugilon nga sa kaadlawon, uban sa 60 ka sundalo, nisulong sa Mactan. Ug tungod kay ngitngit pa nga makiggubat, si Magellan nagpadalag mga pulong ngadto ni Lapu-Lapu paghatag kaniya’g higayon pag-recognize ug pag-pay tribute ngadto sa hari sa España, otherwise, mahiagom sila sa mas  pintas nga armas ni Magellan.

Tubag ni Lapu-Lapu nga andam silang makiggubat kay aduna silay mas pintas nga armas. Earlier, nitanyag si Humabon nga magpadala usab siya’g manggugubat, apan gibalibaran siya ni Magellan. The rest is history.

Sa column ni Ambeth nitumaw kining pangutana, atong kutluon: “Where was Lapu-Lapu in all this? There was no one-on-one hand-to-hand combat between Magellan and Lapu-Lapu as we would like to believe.

Lapu-Lapu was said to be about 70 years old at the time of the battle, and probably watched or directed operations safely from the shore.”  Mao ba?