Ang party-list system

Maora’g usa ra ka senior citizen representative ang makalingkod sa Kongreso, sa ubos Balay Balauranan, despite sa kadaghan natong mga senior citizen, banabana mga 9 milyones kita sa tibuok nasud.

9 milyones kitang mga senior citizen, unya usa ray atong mapadala ngadto sa Kongreso? Sa akong bahin, wa gani ko kaila niining nakadaug natong pagka-party-list representative.

Samtang moingon kita nga maayo na lang kay dunay usa, apan, sayang nga sa atong kadaghan sayon kaayo unta ang pagpadaug og tulo ka representante ngadto sa Kongreso.

Apan, tungod lagi kay wala man kita magkahiusa, kay lagi lisud usahon kitang mga Pinoy, anugon kining maong kahigayonan.  Sa ato nang gibalikbalik dinhi, lig-on kaayo ang kahugpongan sa mga retirees ug mga senior citizen sa America kay nagkahiusa man sila. Giisip sila nga usa sa labing influential nga lobby group sa America.

Kita dinhi, as an organization of 9 million senior citizens, unsa man ta? Madunggan ba ang atong tingog didto sa Kongreso o sa buhatan sa Presidente? Alang kanila, they look at us as individual and ordinary citizens of this country.

Nahinumdom kita sa NAPC kon National Anti-Poverty Commission. Ambot unsa nay nahitabo niini? Wa ba kaha ni ma-abolished? Sama sa FSCAP kon Federation of Senior Citizen Associations of the Philippines, wa na man ta kadungog niini.  Anyway, ang NAPC took effect niadtong June 30, 1998 pag-institutionalized sa Social Reform & Poverty Alleviation Program sa kagamhanan, nga naglakip sa core principles and programs sa Social Reform Agenda.

Sa pagkatukod sa NAPC, na-abolished ang Presidential Commission to Fight Poverty, ang Social Reform Council, ug ang Presidential Council for Countrywide Development. Wa man ta kadungog nga naglihok kining maong mga ahensiyaha. Otherwise, nasulbad na unta kining suliran sa kawad-on sa atong nasud.   Adunay 14 ka basic sector nga naglangkob sa mga sectoral councils ubos sa NAPC, nga atong maisip nga marginalized sectors, ang 1) Farmers & landless rural workers, 2) Artisanal fisherfolks, 3) Urban poor, 4) Indigenous cultural communities, 5) Workers in the formal sector/migrant workers,  6) Workers in the informal sectors , 7) Women, 8) Youth & students, 9) Persons with disabilities, 10) Victims of disasters & calamities, 11) Senior citizens, 12) Non-government organizations, 13) Children, 14) Cooperatives.

Ang Party-list System Act napasar sa both House ug Senate niadtong February 28, 1995, ug nahimong Balaud sa March 3, 1995. Unsa may tuyo niini?

To have a proportional representation in Congress of the marginalized, underrepresented sectors, to specifically addressed the specific needs and concerns of its specific constituency.  Karon daghan na kaayo ang mga Party-list representatives. Unsa man nga mga marginalized sector ang ilang girepresentahan?  Ug ang ilang pundok, nga bisa’g unsa lay ngalan, gisakopan ba kini sa marginalized nga individuals? O sila-sila ra ang mga sakop niini ... pulos adunahan. 

Mao ang sa lindog sa usa ka magsusulat sa Manila, giulohan og “Mocking the marginalized.”

Literally, nagpasabot nga gibugalbugalan ang marginalized sector, ang mga alaut ug mga timawa.

Sa ato pa, atong gi-defy ang halangdong tuyo ug tinguha sa Party-list System  Act. Karon bisa’g kinsa na lang ang mag-party-list representative.