Nuisance candidates

Imagine, miabot og 130 ang mi-file og certificates of candidacy pagka-presidente alang sa eleksyon karong Mayo 9 sunod tuig.

Actually, wala’y balaod nga nagdili ni bisan kinsa nga magdamgo nga mahimong presidente sa nasud.

Lima ra ang requirement niadtong buot makahupot sa mga dagko’ng katungdanan sa nasud: 1.) Natural born citizens. 2.) Registered voter. 3.) Ability to read and write. 4.) Sa edad – 40 pagka-presidente ug pagka-bise, ug 35 pagka-senador. 5.) Residence – 10 ka tuig pagka-presidente ug pagka-bise, 2 ka tuig pagka-senador.

Sa ato pa, silang 130 nga mi-file og COC pulos naka-comply sa lima nga gikinahanglan aron makasalmot sila sa umaabot nga eleksyon.

Gidawat sa Comelec ang ilang mga certificates of candidacy. Kini, subay sa pagtuman sa constitutional provision “for the state shall guarantee equal access to opportunities for public service.”

Of course, klaro kaayo nga upat kanila ang maisip nga tinuod nga presidential candidates, the rest maisip nga nuisance candidates. Ma-lima kun makadesider si Mayor Rodrigo Duterte pag-substitute og presidential candidate karong Desiyembre 30.

In fact, ang mga sumosunod ni Duterte naglaom nga mao kini ang mahitabo. Ug si Duterte mismo, bisag sige og balibad nga di siya interesado paglansar pagka-presidente, miingon nga wait lang.

Sa ato pa, duna pay kahigayonan nga madala siya sa awhag sa katawhan, sa giingon nga public clamor kunohay, nga molansar g’yud siya pagka-presidente.

Sa akong nasayran, ang Desiyembre 10, mao ang katapusang adlaw diin ang usa ka kandidato maka-withdraw sa iyang candidacy in favor sa laing kandidato.

Sa ato pa, kun si Tal Pulano mo-withdraw sa iyang kandidatura pagka-presidente, mahimo nga maka-substitute si Mayor Duterte. Busa, maghuwat ta until Desiyembre 10.

Ug ang Comelec maningkamot nga mahuman na nila pagdeklarar ang mga nuisance candidates sa labing dali nga panahon nga unta dili maabtan sa Desiyembre 10 aron paghatag og taas nga higayon sa Comelec pag-imprinta sa automated nga mga balota.

Bisan tuod og klaro ang ilang pagka-nuisance, dili sila automatic nga makanselar ang ilang mga COCs. Ipaagi gihapon sa due process.

Dili sila ma-disqualify, kaylagi, naka-comply man sa tanang mga requirements pagka-kandidato.

Apan, makanselar ang ilang mga COCs pinasikad sa tulo ka hinungdan: “1.) Put the election process in mockery or disrepute. 2.) Cause confusion among the voters by the similarity of names of registered candidates. 3.) Have no bonafide intention to run for public office.”

Dinhi ipasikad ang reklamo ni Sec. Mar Roxas batok sa usa ka presidential candidate nga ginganlan og Mariano Antonio Roxas.