Pila ka takna human napatay ang tulo ka polis sa dan Colon sa downtown area sa Dakbayan sa Sugbo, taliwa sa pagsulbong sa operasyon sa Sparrow Unit sa New People’s Army (NPA) sa dekada 80, gipahibawo ang bag-ong nilingkod nga mayor, si Tommy Osmeña, nga nasundan sa pantalan ug napusilan sa kapolisan ang usa sa mga suspitsadong mamumuno.
Gipasabot siya sa mga polis nga seguro silang Sparrow ang napatay kay nakuhaan og armas nga iya sa usa sa mga polis nga napatay. Mas nakugang si Osmeña sa dugang kasayuran gikan sa bag-o sang napili nga konsehal, si Joy Augustus Young: Ang napatay sa mga polis aktibong nangampanya alang sa Bando Osmeña-Pundok Kauswagan (BO-PK) sa piniliay sa 1987.
* * *
Natultolan nila ang pinuy-anan sa gidudahang rebelde: Sitio Kawayan sa Barangay Sambag Dos. Nahibaw-an nila nga daghan nang molupyo ang nisimpatiya sa NPA. Natino nila nga kakabos, problema sa yuta ug inhustisya ang pipila sa mga hinungdan sa ilang pagpaluyo sa armadong rebolusyon.
Nakahukom si Osmeña sa pakigtagbo sa kadagkoan sa mga rebeldeng komunista sa Sugbo ug Kabisay-an. Nitanyag siyang di magpakuyog og mga polis ug drayber ug di magda og bisan unsang armas. Igo lang nihangyo nga ang dapit nga ilang tagboan di molapas og usa ka oras gikan sa City Hall.
* * *
Atol sa ilang tigom, gipahibawo si Osmeña sa mga rebelde nga wa siya maapil sa ilang listahan sa mga opisyal sa gobyerno nga patyunon. Kay, matud nila, wa siyay “blood debt” o utang nga dugo, nga maoy termino sa mga walhon sa seryosong mga krimen batok sa katawhan, labi na sa kawsa sa rebolusyon.
Gipasabot silang Osmeña nga kabahin sa iyang panumpa sa katungdanan mao ang pagpatuman sa balaod. Nipasidaan siya nga kun magda sila og armas obligado siyang mopadakop nila. Naa ra nila unsaon pagkumbinser ang korte nga di angay’ng silotan ang ilang armadong pag-alsa. Pila ka buwan human sa ilang tigom inanay’ng nikalma ang Sparrow Unit sa Sugbo. Matud ni Osmeña mahimong nakatampo siya sa pagbalik sa kalinaw.
* * *
Nahinumdom si Osmeña sa iyang pakigtagbo sa NPA dul-an sa tulo ka dekada nang nilabay tungod sa pagdapit sa mga tinun-an sa University of San Carlos (USC) niya pagtuki sa balaudnon batok sa politikanhong dinastiya. Wa hinuon mahitabo ang gikahinaman nga panag-atubang nilang Mayor Mike Rama kinsa wa mopakita.
Managsama ang iyang mensahe ngadto sa Carolinians ug mga rebelde: Mas mahinungdanon sa polisiya, nga maoy gituki sa mga tinun-an, ug sa ideyolohiya, nga maoy gibarugan sa NPA, ang aktuwal nga pagsulbad sa mga problema. Gipasabot niyang mga rebelde nga ganahan siyang mahibawo unsay leftist o rightist nga solusyon sa basura, ang importante nga makolekta ang basura.