Labing bangis nga huwaw
Tungod sa pat-ak pat-ak nga pag-uwan sa niaging mga adlaw sa Sugbo ug Kabisay-an ug sa gitakdang pag-abot sa low pressure area nga posibleng mahimo nga bagyo sunod semana, nabalaka kong mataligam-an kining labing bag-ong pasidaan sa mga eksperto: Ang nagpadayong El Niño nagpakita og mga timaan nga mamahimong labing bangis sukad sa 1950.
Mga eksperto sa Australia ang labing unang nipasidaan sa niaging buwan nga mas grabe kay sa orihinal nga pangagpas nga huyang ang El Niño nga nagsugod sa Marso ning tuiga. Karon gidasonan sila sa mas kusganon pang pasidaan sa National Oceanic and Atmospheric Administration (NOAA) Climate Prediction Center sa Estados Unidos.
* * *
Napanid-an nila nga nagpadayon pa pagsaka ang temperatura sa Pacific Ocean nga mahimong molabaw og hangtod duha ka degrees celsius sa normal nga kainit sa kadagatan. Matud sa NOAA katulo ra sila makarehistro ning grabeng kainiton sa niaging 65 ka tuig: Sa pintas nga mga huwaw sa 1972-1973, 1982-1983 ug 1997-1998.
Ang huwaw 17 ka tuig ang nilabay maoy giisip sa mga eksperto nga labing bangis nga El Niño sa tibuok kasaysayan. Nga nisangpot sa lapad nga huwaw ug kagutom dinhi sa Asya ug Pasipiko apan nisangpot sa kusog nga bunok sa uwan ug lapad nga pagbaha sa pikas nga tumoy sa kalibotan.
* * *
Nga segun sa mga eksperto mahimo pang malabwan sa El Niño karong tuiga. Gikatakda ra ba nga mabatyagan na nato ang labing bangis nga epekto sa huwaw sugod sa sunod buwan. Inay matapos sa Marso sunod tuig, nga maoy orihinal nga banabana, si PAGASA Visayas Director Oscar Tabada niingon nga may mga timaan nga molungtad hangtod sa Mayo 2016.
Hinaot nga di nato lubayan ang atong pangandam sa gikabalak-an nga mas grabeng kanihit sa tubig sa umaabot nga mga buwan. Samtang makatabang sa lahutay sa apiki natong mga tinubdan sa tubig ang umaabot nga mga bagyo, makapabalaka ang laing pasidaan sa PAGASA nga mas kusog sila kay sa naandan.
* * *
Angay sang paspasan sa lokal ug nasudnong gobiyerno ang pagtunol sa mga hinabang ngadto sa mga mag-uuma. Gawas sa mga pundohanan og tubig ug mas lig-ong mga binhi, angay’ng ilusad sa labing daling panahon ang alternatibong mga panginabuhi di lang sa mga mag-uuma kun dili hasta na sa mga mangingisda kansang kuha nitidlom tungod sa kainit sa dagat.
Mao na ni ang higayon sa mas tukma nga paggamit sa calamity fund sa local government units (LGUs). Nga nasakpan sa Commission on Audit (COA) nga giwaldas sa pipila ka LGUs: Gigamit pagpanuweldo sa job order workers sa kaso sa Talisay City; ug sa kaso sa Cebu City, gigamit isip Christmas bonus sa mga opisyal ug mga kawani sa City Hall.
- Latest
