Polusyon sa mga barko

Baga nga itom nga aso ang niulbo pag-agi namo sa Marcelo Fernan Bridge pila ka oras human sa Ironman niadtong Domingo. Gipakaingon nako nga may nasunog nga kabalayan sa Dakbayan sa Mandaue. Apan paghimuntog namo sa taytayan, akong natino nga way nasunog nga kabalayan. Ang aso gikan diay sa higanteng panghaw sa barko nga niagi ilawom sa taytayan.

May nagsusi ba sa smoke belching sa mga barko? Kahibawo tang wa pa ni hingpit nga mabadlong sa mga sakyanan sa yuta. Apan nahibawo ta kinsay napakyas pagtuman sa ilang trabaho--bisan nagpinasahay og responsibilidad ang mga buhatan sa nasudnong gobiyerno ug local government units. Kinsa may atong kadangpan sa grabeng polusyon gikan sa mga barko?

* * *

Unang nakatawag sa atensiyon sa mga Sugbuanon ning seryosong problema mao si General Manager Nigel Paul Villarete sa Mactan-Cebu International Airport (MCIA). Dihang siya pay tagduma sa South Road Properties (SRP) sa Dakbayan sa Sugbo, nakakuha og mga hulagway si Villarete sa mga barko nga way pupanaganang nibuga og itom nga aso.

Unang mosantop sa atong hunahuna mao ang pagdangop sa Maritime Industry Authority (Marina). Kabahin ba sa ilang pagsusi sa seaworthiness sa mga barko ang kahugaw sa ilang aso? O adto ba ta sa Philippine Coast Guard? Kabahin bang pagsumpo sa grabeng polusyon sa ilang tahas pagpanalipod sa kinabuhi sa kadagatan?

* * *

Labihang dakoa sa paglaom nga malimpiyo na gyong atong palibot dihang napasar ang Clean Air Act sa Pilipinas niadtong 1999. Apan nahugno ta sa kadako sa kang-a tali sa masaarong mga probisyon sa balaud ug sa aktuwal nga pagpatuman.

Nahibawo tang tanan unsay nahitabo sa gitukod nga smoke emission testing centers. Gimaniobra ang mga sakyanan aron makapasar apan gibalik ang naandang bulhot sa mga makina sa pagdagan sa kadalanan. Gawas sa kadaghan sa mga bantayanan ug sa kanihit sa traffic enforcers, ligoy ug kurakot pang uban, tokar-tokar pa gyud ang pagpatuman sa mga lagda.

* * *

Sa ubang kanasuran, may naumol nang mga lagda pag-iban sa hugaw nga aso nga hinungaw gikan sa bunker fuel sa mga barko. Gimandoan ang mga kompaniya sa barko sa paggamit og mas limpiyo nga fuel kun duol na sila sa mga pantalan. Kini tungod sa mga pagtuon nga ang hugaw gikan sa mga panghaw sa barko mas dali nga masuyop ug mas dugay nga makuha gikan sa mga baga sa makasingo nga mga molupyo.

Gipaabot nga mas modaghan ug mas modagko pang mga barko tungod sa nag-usbaw nga trapiko sa mga kargamento gikan ug padung sa Sugbo ug sa silingang kanasuran. Hinaut nga molihok nang hingtungdan nga mga buhatan pagpanalipod sa kahimsog sa katawhan gikan sa smoke belching sa mga barko. Sa di pa uwahi ang tanan.

 [email protected].