Minugbong kasayuran (3)

Ang gripo sa tubig – kun magpataud mo’g gripo o mag-ilis kay depektoso na nga mag-agas o magtulo bisa’g hugot na ang pagserado, seguroa nga inyo dayon kini asikasohon. Ayaw pagsalig kay hinay pa ang tagas o tulo, unya-unyaon na lang hangtud magkadaku ang bayranan sa tubig. Matag tulo anang nausik nga tubig, katumbas kana sa sentabos nga gialkansiya mong buslot nga kuwarta na unta kadto nga magamit sa laing gastohon.

Ang binitay nga tanom – Nindot kaayo tan-awon ang atong gipuy-an kun sa palibot may mga tanom. Kun way katamnan puwede magmisetas o magtanom pinaagi sa kaang o biya nga sudlanan, sa ubos sama sa lemonsito, luy-a, okra uban pa. Unya sa ibabaw, may magbitay sab kanang igo lang gidak-on alang sa Chinese tangkong, alugbate, sibuyas, uban pa. Presko na, ka kaon pa ta..diba?

Ang panlandong nga tanom – Kun may punoan mo nga para lang paglandong sa tugkaran, putli ang kinaibabwan nga sanga aron mosalinsing molapad ang landing nga mora’g higanteng payong nga nabukhad. Kun way bunga kapuslan sama sa mansanitas, puwede pa kutayan kini’g laing tanom sama sa upo, kalbasang puti/pula, sikwa, pipino uban pa. Malingaw ka gyud sa mga bunga ilabi na galmon sa abuno sa pagpalabong ug sa himsog nga pagpamunga.

Ang kayamukat sa basura – Sama sa plastic biya nga sudlanang bildo, plastic, ug ubang mga metal (lata, sin, puthaw), ayaw isagol sa ubang basura kay utingkayon ni sa mamasurahay nga magpasad lang nga di hiposon pagbalik. Mag-andam ka’g mga lainlaing sudlanan, inig kadaghan ipatimbang og kakuwarta ka pa. Nga di mo lang damhon, madeseplina kang makat-on sa pagsikaysikay.

Ang paglung-ag sa itlog – Usahay sa pagluto nato sa itlog, mabungkag nga maglutaw na lang o kaha inig panit nato sa linutong itlog, dugay makuhaan sa tipaka, dili matibuok mora’g kinitkitan.

Busa kini ang buhata kun magluto sa itlog – Mag-init una’g tubig sa di pa mobukal unya hinaya ilunod ang mga itlog. Takobi ug pabukala pipila ka minutos. Sunod ukbi sa takob pahungawag makadiyot ug unya takobi og balik samtang nagbukal. Pataud tauri hangtud nga maluto.