Giunsa paggasto

Maayong lili-on sa publiko nganong naabot og P55 milyones ang paglimpyo sa oil spill gikan sa nalunod nga MV Thomas Aquinas sa Lawis Ledge.  Sunod nga lili-onon, kinsa ang nagkontrolar sa pagpagawas sa maong kantidad – ang 2GO ba nga maoy operator sa barkong nalunod o ang Department of Transportation and Communication o ang Philippine Coast Guard?

Mipalag ang tagdumala sa 2GO nganong giapil sila sa P41.7 milyones nga penalty nga gihapak sa Department of Environment and Natural Resources (DENR). Sa usa ka pamantalaan, si DENR spokesman Eddie Llamedo nagkanayon nga bisan sa P55 milyones nga nagasto sa 2GO, manubag gihapon kini uban sa Philippine Pan Asia Carrier Corp. (PSACC) tungod sa oil spill.

Ang mga tagdumala sa 2GO hambog kaayong nakagasto og P55 milyones, apan maayong mangutana kita nila asa gigasto ug giunsa kini paggasto ug kinsay nagkontrolar sa paggasto niini.

Ubos sa Oil Spill Compensation Act of 2007 (R.A. 9483), ang DENR lamang ang bugtong ahensiya nga gitahasan sa pagseguro nga ang oil spill gisulbad sa tukmang mga pamaagi. Ang Philippine Coast Guard maoy gitahasan pag-abag sa DENR tungod kay kini maoy adunay igong kapabilidad isip tigbantay sa atong kabaybayonan. Apan sumala sa atong nadungog nga ang 2GO direktang nakig-coordinate sa Coast Guard.

Hinuon, daling nakapagawas ang DENR-7 og desisyon nga angay manubag ang 2GO ug ang PSACC sa nahitabong oil spill ug midemanda og P41.7 milyones aron gamiton pag-rehabilitate sa mga bakhawan nga nangadaot ug paghatag og livelihood sa mga mananagat nga apektado.

Kun direkta pa untang gidunol didto sa DENR ang P55 milyones nga gipanghambog sa 2GO didto sa DENR, klaro unta ang paggasto niini subay sa mandato sa balaod paghatag og compensation sa mga apektadong sektor tungod sa oil spill.

Usa pa, ang Coast Guard maoy mihulma og Special Board of Marine Inquiry (SBMI) nga maoy nag-imbestigar pag-ila kinsa angayang manubag sa kamatayon sa kapin 170 ka mga pasahero sa MV Thomas Aquinas human sa panagbangga tali sa Sulpicio Express Siete nga cargo vessel.

Kun tinuod nga direktang nakig-deal ang 2GO sa Coast Guard paggasto sa P55 milyones alang sa oil spill, makapaabot pa kaha ang publiko og patas nga imbestigasyon?

Mao nga atong lili-on ug lugiton ang tinuod nga nahitabo.

Aduna kitay mga higalang divers nga mosulti sa tinuod kalabot niini.

* * *

Bisan daghan nang binuang nga nanggawas niining administrasyon ni Pres. Noynoy Aquino, daghan pa gihapon ang mga “buta nga nagsaludo ug nagsunod” kaniya.

Unsa kaha ang anaa kang Noynoy nga bisan nangasakpan na ang kalambigitan sa mga magbabalaod nga bisan mga sakop sa Liberal Party sa makauulaw’ng Priority Development Assistance Fund (PDAF) ug ang Disbursement Acceleration Program (DAP) isip “pork barrel” sa mga senador nga mikonbikto kang kanhi Supreme Chief Justice Renato Corona, daghan pa gihapon ang moingon nga limpyo ang pamunoan ni Noynoy.

Kaniadtong bag-o pa lang ko nakadungog anang “Tuwid na Daan” ni Noynoy, nanglimbawot akong balhibo nga naghunahuna nga mao tingale kini ang administrasyon nga makalimpyo sa gobyerno nga dugay na kaayo nakong gidamgo.

Apan karon nga nagpusotpusot kining mga balita, nakaingon ko nga wala gyud diay administrasyon nga limpyo kay kun molapas na gani og duha ka tuig ang pagpamuno, manglupad dayon ang nagkadaiyang kontrobersiya. Maayo og unsang kontrobersiyaha, maglambigit pa gyud og kuwarta. Maayo og unsang kuwartaha, kuwarta pa gyud sa mga tawo.

Wala ba kaha mahibalo kining mga tawhana nga nagpiyong nag-aleluya kang Noynoy, nga hasta ilang buhis ang giusik-usikan nianang mga kagwanga?

Nahinumdom ba kamo niadtong katapusang State of the Nation Address (SONA) ni Noynoy? Unsay iyang giingon mahitungod sa atong Social Security System (SSS)?

Wala gyud siya mag-ingon nga sa iyang pamunoan, iyang paninguhaon nga modakodako atong mga loan, atong mga benepisyo modaghan ug atong SSS pension modakodako iyawat makapalit og tambal alang sa mga tigulang nga pensiyonado.

Gi-warningan hinuon kitang Noynoy nga kinahanglan kuno mag-increase sa atong SSS contributions aron makasugakod pa ang atong SSS sa mosunod nga katuigan. Niadtong nag-estorya siya niini, gikuyawan ko nga wala na diay kuwarta ang SSS.

Pero, unsay nahitabo karong bag-o? Ang mga sakop sa board sa SSS nagbinahinay isip bonus nga balor og P1 milyon matag usa kanila. Mag-increase sa contribution unya sa samang higayon, migasto og ingon kadako nga bonus ang SSS alang sa mga sakop sa board ug sa mga empleyado?

Unsay gibuhat sa Malacañang? Gidepensahan hinuon niini ang gibuhat nga pag-release og P1 milyon kada sakop sa board.

Nayabag na! Mao nay “tuwad na daan” dili tuwid na daan.

Bisan miingon ang Malacañang nga dili gikan sa kontribusyon sa mga miyembro sa SSS gikuha ang P1 milyon matag sakop sa board, ang gikuhaan niini pundo gikan sa mga ginansiya ug kita (profit) nga kuwarta gihapon sa mga Pilipino.

Hain na man kadtong mga nagpakabuta nga mga follower ni Noynoy?

Usa ko sa mibotar niya niadtong 2010, pero karon usa ko sa motulisok niya sa mga sayop sa iyang administrasyon, sama nga nanulisok usab kita sa mga nangaging presidente tungod sa ilang mga anomaliya.