Kalinaw ubos ni PNoy

Gatusan ka mga taga Zamboanga ang namiya na sa ilang dapit human giuwan og bala ang ilang lugar. Ang dakbayan nga maoy ilang nahimong puy-anan, giputos sa baga nga aso sa bomba ug makabungog nga tingog sa granada. Ang normal nga tawo—wa’y duha-duha nga mobiya sa lugar nga padayong naghulga sa iyang kinabuhi. Ang normal nga tawo gikinahanglan nga biyaan ang iyang mga kabtangan ug iyang yutang natawhan ug gidak-an tungod ug alang sa iyang kaluwasan. Ang normal nga tawo, di’ mo-kwestyon unsay nagpaabot kaniya kun kahapsay ug kalinaw ang hisgutan ubos sa administrasyong Aquino.

Sa labing uwahing survey nga gipagawas sa Social Weather Station nagpamatuod nga bisan kun wa’ pa mobuto ang giyera sa Zamboanga city, duda nang daan ang mga tawo kun adunay bay sabot-sabot alang sa kalinaw nga mahitabo ubos sa administrasyong Aquino. Ang mga tawo nga nagtuo nga adunay peace agreement nga mahitabo niubos gikan sa 49% sa buwan sa Marso ngadto na sa 35% sa buwan sa Hunyo. Gipahigayon ang maong pagtuon niadtong buwan sa Hunyo 28 ngadto sa 30 kung kanus-a wa’ pa magsugod ang kaguliyang sa dakbayan sa Zamboanga.

Apan lahi sa akong gitan-aw nga opinyon nga kung ang mga tawo nga biktima sa gubat ang pangutan-on, kalinaw gyud ang tumong nila nga mahitabo. Karon nga nakita nila ang kagubot nga nitumaw sa ilang dapit ug nga sila mismo ang nabiktima sa pagpanghasi nga gihimo sa Moro National Liberation Front, makakugang ang tubag sa mga taga Zamboanga nga mas pilion nila ang mabungog sa buto-buto sa armas, hubag-hubagan sa kalisang o mapulbos ang ilang mga balay kaysa undangan ang giyera ug pasagdan ang mga sakop sa grupo ni Nur Misuari nga makaikyas. Kung mahitabo ni, posibleng mobalik pa ang maong mga bandido ug gub-on na ‘sab ang malinawon nilang pagpuyo.

Kini ang talagsaong mga higayon nga mas pilion pa sa mga tawo nga magumon sa giyera ang ilang lugar, bahala na kung delikado ang impluwensya ini ngadto sa ilang mga anak o sa mosunod nga henerasyon sa Zamboanga. Sa maong paagi, dako ang posibilidad nga manakod pa ang maong baruganan sa ubang dapit. Kun o galing mahuman ang clearing operation nga karon gitakda nga himuon sa mosunod nga duha ka semana, dako ang posibilidad nga sundogon ‘sab ni sa ubang mga tawo sa ubang mga lalawigan nga nagproblema sa presensya sa mga rebelde sa ilang dapit. Mas pilion pa unya sa ubang mga dapit nga adunay giyera nga motumaw kung nagpasabot ni og malungtaron nga kalinaw nga ilang dugay nang gihangyap sa ilang dapit.

Di’ sayon alang sa mga ginikanan nga makit-an ang mga anak nga manap-ong sa ilang dunggan sa panahon nga makadungog na og buto-buto. Mas labaw nga lisud alang sa mga magtutudlo nga makit-an ang mga bata nga motago sa mga evacuation center inay sa ilang mga tunghaan aron maminaw sa leksyon. Labaw nga sakit alang sa usa ka komunidad nga magsud-ong sa kalit nga pagkahanaw sa usa ka malambuong komunidad. Apan kung mao ni ang bugti aron sa katapusan makaangkon og  malipayong pagpuyo ang usa ka dapit, mas pilion pa karon nila ang mag-giyera na lang aron sa katapusan adunay siguradong malinawon nga katilingban ang bag-ong henerasyon.

Di’ sayon nga magpuyo sa Mindanao labi na sa mga dapit nga kanunay nga mahulga sa seguridad. Sa makadaghang higayon makaingon ko nga layo ra ang Zamboanga ug imposibleng maabot nga tinapsing sa giyera. Apan sa katapusang mga yugto sa giyera sa maong dapit, mas nabati bisan sa mga taga Sugbo ang epekto sa kagubot didto. Gikan sa negosyo hangtud na sa pagbakwit sa mga taga Zamboanga, aduna ni dakong epekto ni bisan kinsa. Sa dakong kamatuoran lang daan nga samtang malipayon ug malinawon ‘tang nagpuyo sa atong dapit apan adunay mga Pilipino nga nag-antos sa kagubot, tataw nga di’ pa masiguro ang kalinaw ubos sa bag-ong pamunoan.

* * *

Email: [email protected] or [email protected]