Sugbo haom sa rice smuggling

Angay’ng hangpon ang pahibawo sa Sugbuanong Assistant Secretary Dante Delima sa Department of Agriculture nga magsugod na og export og bugas humay ang Pilipinas sugod karong Mayo. Si Delima niingon nga mapada karong Mayo 6 ngadto sa Dubai ug Indonesia ang 15 ka tonelada sa black rice ug 30 ka tonelada sa long grain aromatic white rice gikan sa North Cotabato ug 20 ka tonelada sa japonica rice gikan sa Nueva Ecija.

Nipasabot si Delima di pa tugotan ang commercial exports hangtod nga kapamatud-an nga ang ani sa mga mag-uuma makapakaon na sa tibuok nasud. Gitakda ning mahitabo sunod tuig.

* * *

Nasukwahi hinuon ang nindot nga balita ni Delima sa bagulbol sa mga negosyante og bugas sa Sugbo. Nitiyabaw sila nga nagnihit pag-ayo ang suplay ug busa nisulbong pag-ayo ang presyo sa bugas humay sa mga tindahan ug kamerkadohan tungod sa pagkatanggong sa pantalan sa Sugbo sa gibanabanang 600,000 ka sakong bugas humay gikan sa Vietnam.

Sugod gani sa niaging semana nabantayan nila nga mas dugmok ug mas karaan nang bugas ang gipagawas sa ilang suki nga suppliers. Nakapatumaw ni sa ngil-ad nga implikasyon nga ang Sugbo ug kasilinganang mga lalawigan mahimong nagsalig sa smuggled nga bugas humay.

* * *

Napakyas ang lokal nga mga opisyal sa National Food Authority (NFA) pagpuypoy sa kabalaka. Matod ni NFA Cebu Provincial Manager Nestor Rey Alcoseba nga moabot og 20,000 ka sakong bugas humay ang makonsumo sa tanang dakbayan ug kalungsoran sa Sugbo sa matag adlaw. Apan wa sila’y kasayuran unsa kadaghan ang bugas nga moabot ug mogawas sa Sugbo.

Duha ang giila sa NFA nga tinubdan sa bugas sa Sugbo: Ang ani sa mga mag-uuma gikan sa mga lalawigan sa Kabisay-an, Mindanao ug Luzon; ug ang importasyon sa NFA ug pribadong mga negosyante nga gitugotan sa NFA. May sukaranan ang kahadlok nga smuggling ang laing dakong tinubdan.

* * *

Nipasabot si Alcoseba nga maglisod sila pagsubay sa gidaghanon sa bugas humay nga mosud sa Sugbo kay di alang lang sa Sugbo ang tanang bugas humay nga modunggo dinhi sa ato. Ang Sugbo maoy usa sa labing dakong transhipment point sa bugas ug ubang mga baligya. Ang mga importasyon mismo sa NFA alang sa ubang mga lalawigan moagi sa Sugbo.

Mao diay’ng Sugbo ang kinaham nga destinasyon sa rice smuggling. Nagmata lang diay og buntag ang NFA ug ubang buhatan sa gobyerno nga gitahasan pagbantay sa industriya sa bugas. Labihan diay’ng hayahaya sa rice smugglers: Inig dunggo sa kontrabando, di na sila mangabang og kapundohan; kay ang nakontrata nang daan nga mamalitay maoy mag-iyahay og hakot sa containers ngadto sa ilang mga bodega.

* * *

Email: [email protected]