Ang pagbaligya og mga real properties sama sa yuta kinahanglan nga in writing gyud og ang Deed of Absolute Sale kinahanglan pirmado gyud sa tag-iya nga nagbaligya sa maong kabtangan. Ubos sa Article 1358 sa Civil Code of the Philippines kini naglatid nga adunay mga kontrata o kasabutan nga kinahanglan gyud nga panotaryuhan ug usa na niini ang pagbaligya sa real property. Apan kun ang Deed of Absolute Sale dili manotaryuhan balido ba ang maong dokumento? Kana nga pangutana ang atong tubagon karon.
* * *
Dear Atty. Divine,
Good day to you Atty. Divine. Thank you very much for replying my previous email queries. I am here again asking for important informations regarding a DEED of Absolute sale of a Lot. Nabuhat ning Document na Absolute sale three years ago. The parents were the seller of the said lot to one of the children, from the very beginning wala jud ni siya na notarize, wala jud na transfer ang title kay wala man kabayad sa necessary taxes for the sale of this lot. The parents died. Karon ang ubang anak nigukod ani nga property. Ang akong pangutana, valid ba gihapon ni siya nga instrument? Unsay angay buhaton para malegitimize na ni? Naa bay penalty na mabayaran? ug dili ba ni mabutang nga inheritance na ni nga lot sa tanang igsoon?
Daghan kaayong Salamat Atty. Divine. God bless you always! —Sincerely, Genie”
* **
Dear Genie,
Kun gipirmahan sa iyang mga ginikanan ang Deed of Absolute Sale ug gibayran gyud sa anak ang tukmang kantidad sa maong pagbaligya sa property magpabiling balido ang maong dokumento bisan kun wa kini ma-notarized. Ang kapakyas sa pagpanotaryo sa maong dokumento dili makaapekto sa validity niini ug sa enforceability sa maong kontrata. Mismo ang Korte Suprema aduna nay decided case may kalabutan sa usa ka Deed of Absolute Sale nga wa ma-notarized ug kini nagkanayon: “xxx What the law requires is that the seller, in this case, Severo who signed the deed of sale as the registered owner of the subject property, has the right to transfer ownership at the time the property sold is delivered. What is vital in a deed of sale is the presence and genuineness of the signature of vendor Severo which is not being questioned by petitioners.” xxx
“xxx Moreover, the fact that the deed of absolute sale was not notarized does not render the agreement null and void and without any effect. The provision of Article 1358 of the Civil Code on the necessity of a public document is only for convenience, not for validity or enforceability. In fact, the absence of notarization of a deed of sale would not necessarily invalidate the transaction evidenced therein.”(CA-G.R. SP NO. 84716, August 18, 2006)
Hinuon ang iyang mga igsuon mamahimong mo-question sa maong dokumento apan kinahanglan nga ilang pamatud-an nga dili genuine ang pirma sa ilang mga ginikanan ngadto sa Korte. Ang maayo niyang buhaton mao ang pagbayad sa Capital Gain Tax ug Documentary Stamp Tax ngadto sa BIR aron mabalhin ang maong property sa iyang pangan. Adunay gamay’ng interest sa bayranan niini nga buhis kay wa man kini kabayri dayon apan dili ra sab hinuon kaayo dako. Kun dili mabalhin sa iyang pangan ang maong property ug kun mapamatud-an sa Korte nga dili balido ang pagbaligya sa property ngadto kaniya, ang iyang mga igsuon isip mga legal heirs sa ilang mga ginikanan adunay katungod ug makonsiderar nga co-owners sa maong yuta. Hinaut nga nahatagan nako og katin-awan ang imong pangutana. Daghang Salamat. — Atty. Divine
Kun aduna moy pangutana, ipadala lang sa Legal Corner sa Banat News or email sa flores_divina@ yahoo.com