Nahimo nang kinaiya sa mga politiko nga mamalit og botos panahon sa eleksyon, samtang naandan na usab sa ubang mga botante ang modawat og bayad bugti sa ilang bililhong botos.
Apan nasuta nga dili tanang politikong maka-afford pagpalit og botos ang nakasigurong modaog, gani dunay mga hitabo nga mangapildi pa hinuon ang namalit og botos sa ilang mga kaatbang nga walay laing gipasalig ngadto sa mga botante mao ra gyud ang ilang tinud-anay nga mahatag nga serbisyo ug dili pagpakitang sila adunahan kay makapalit man sila og botos.
Si kanhi 2nd District Simeon “Sim K” Kintanar kinsa tulo ka terminong milingkod isip kongresista sa maong distrito miingon nga panahon na karong sugdan ang pag-edukar sa tanang Filipino kabahin sa dili maayong kinaiya sa atong political process ang vote buying.
Nabatasan na usab sa mga botanteng magpulaw sa gabii sa bisperas sa adlaw sa eleksyon kay nagpaabot nga dunay manuktok nga motunol kanila og sobre bugti sa ilang boto ngadto sa usa ka politiko.
Kining matanga sa mga politiko nga mamalit og botos nagpaila lang nga wala’y mga abilidad moserbisyo; nagsalig sa ilang kwarta ug ilang tan-aw sa mga botante mga ‘commodities’ lamang nga may tukmang presyo.
Bisan pa sa nagkamodernong panahon ug sa mga leksyon nga nakat-unan na sa voting public sa nanglabay’ng katuigan mas maayong hingusgan pa gyud ang pag-edukar aron maputol na kining hugaw nga pamaagi sa mga politiko nga nagtoong di ka makadaog sa politika kung wala kay kwarta.
Nasayod kitang dili pa gyud hingpit mawala ang ‘vote buying’ sa tibuok nasud tungod kay duna pay daghang mga dapit sa Pilipinas nga dili pa kontrolado sa atong kapolisan ug militar.
Kining mga gikahadlokang politiko mao ang bunga sa vote buying, pipila nila mga traditional politicians o mga “Trapo.”
Apan ning nanglabay’ng mga eleksyon, adunay mga pipila ka mga politiko gani ang uban kanila mga “trapo” ang gi-trapo gyud sa mga kaatbang nga dili mga sapian tungod kay ang mga botante dili naman sama kaniadto nga mailad-ilad lang sa sobre, duna gani uban midawat gyud sa sobre apan ang ilang gibotaran mao gyud ang kandidatong sa ilang tan-aw angayan sa posisyon.
Busa makapangutana kita, uso pa ba ang ‘vote buying’ karong mga panahona? Epektibo pa ba kini? Aron malimpyo ang atong sistema sa panggobiyerno, ang numero unong angayang buhaton sa mga botante mao ang dili pagbotar niadtong mga politikong motunol og sobre. Pinaagi niini mahurot kining mga politikong gihimong negosyo ang panerbisyo nila ngadto sa publiko.