Panahon na sa Cha-cha

Correct sila … panahon na karon sa Charter Change. Sige lang tag hisgot sa mga depekto sa ato karong Constitution, apan, kutob lang ta dinhi. Dihay mga attempts panahon nila ni Presidente Ramos ug Arroyo, apan, wala kini maka-take-off gumikan sa mga pagduda nga himoon kining kasangkapan pag-perpetuate kanila sa gahom.

Apan, karon, tungod kay wala kitay nakitang indication nga si Noynoy gustong mo-extend sa iyang paglingkod sa Malacañang beyond 2016, sa ato pa, wala siyay mga hidden agenda, mahimo nang pasiugdahan ang Cha-cha.

Husto sila si Senate President Enrile ug House Speaker Belmonte sa ilang mga pangagpas nga karon na ang tukmang panahon paghimo’g kausaban sa Constitution. Daghan kaayo kita’g usbonon sa atong Constitution, dili bahin sa mga economic provisions lamang.

Ug kinahanglan dili ipaagi sa Constitutional Assembly lang, kondili, Constitutional Convention gyud. Ug kun mag-usab man sa atong sistima, dili kay sa pagka-Parliamentary form of government lang, kondili, ngadto gyud sa pagka-Presidential-Federal system sama sa America, diin among others, kitang ania sa mga lalawigan, dili na magpunay og hangad ngadto sa Manila Imperial Government, dili na magpakiluoy sa presidente ug sa Kongreso, kondili, molihok na kita sa atong kaugalingon, ginamit ang kaugalingon natong mga resources.

Yes, Baby, now is the time for Charter change. Let’s shift to the Presidential-Federal system. Dugay na kaayo kini nga sugyot. Ambut ngano nga mora man og di ganahan ang atong mga halangdong magbabalaud niini? Hadlok sila nga mawagtang ang pork barrel … ug ang ila na lang unyang mga sweldo ang saligan? Wishful thinking lang ning ato dinhi … mga bunga sa wild imagination ug speculations.

Sa atong nasinati, dili maayo ang multi-party system. Giduwaduwaan lang ni sa atong mga politiko. Nag-encourage sa turncoatism … kining pagbalhinbalhin og partido, at the convenience of shrewd politicians, at the expense of the poor constituents.

Unya, sa higayon nga mangluod ang usa ka political leader, magtukod dayon og kaugalingong partido … ug sa higayon nga maapiki, makig-coalesce dayon sa ubang partido. Maayo ba gud ni? Hain na man ang mga prinsipyo ug baruganan sa partido?

So, maayong ibalik ang two-party system, sama sa America, diin ikauwaw alang sa usa ka Democrat ang pagbalitok ngadto sa pagka-Republican. Unya, ang katawhan, ang mga pumipili, motoki ug mohashas pag-ayo sa mga prinsipyo ug baruganan sa duha ka partido. Dinhi sa ato, unsa man? Sa kadaghan sa atong mga political parties, unsa man ang tagsatagsa nila ka baruganan? Duna ba silay mga advocacy?

Sa America, isyo ang tutokan sa mga pumipili … dinhi sa ato, personality … ang mga persons nga nagpaluyo sa partido. Mao nga ang mahitabo, mag-iyahay og dinautay ang mga kandidato … mo-hire og mga turotot aron pagdaot sa kaatbang.

Kahinumdom ko nga sa panahon sa mga partido Nacionalista ug Liberal, ang mga baruganan sa partido … niini o niana nga isyu, maoy main nga unod sa kampanya, dili ang personalities, dili ang popularity. Kahinumdom sad ko nga dili ma-question ang integrity, honesty, morality, ug capability sa kanhi natong mga national political leaders.