Memory loss, unsa man ni?

Nakasuway ka ba niini?: Nga sige kang pangita sa imong antiyohos, unya, diha ra diay sa imong agtang? Mi-dial ka sa telefono, unya pagtubag, nakalimot ka kinsay imong gitawgan? Misulod ka sa imong bedroom kay duna kay kuhaon, nakalimot ka unsay imong tuyo? Mibalik ka sulod sa balay kay nangita sa liyabe sa kotse, diha ra diay sa imong gibitbit nga clutch bag?

Mao kini ang memory loss. Hinoon, dili angay kabalak-an. Matud pa, ang mild memory loss is a normal part of growing old. Gitawag kini sa mga scientist nga memory curves. Magsugod kini, dili inig-ka senior citizen na sa tawo, kundili, 10 years, earlier, inigka-50 pa. 

Ang memory loss does not necessarily mean nga gi-Alzheimer na ka. In fact, duna pa tay mahimo batok niini. Sa iyang column sa Philippine Star, si Domini Torrevillas, mikutlo kang Dr. Gary Small, director sa Memory and Aging Center sa UCLA Psychiatric Institute nga mihatag og upat ka factors to keep our memory sharp.

Ang upat: mental activity, physical fitness, stress reduction, ug healthy diet. Sayon kaayo ning buhaton ug tumanon. Hinoon nagkinahanglan lang gyud og personal discipline. Usahay ra ba, dili ta maka-disiplina sa atong kaugalingon. Maoy hinungdan nga maglisud kita’g biya sa sigarilyo o sa inom ug ubang mga bisyo. Maglisud tag biya sa mga kabit. Maglisud tag give up sa corruption kay nindot kaayo ang daghan og kwarta.

 Mao ni ang giingon nga ang labing lampingasan nga kaaway sa tawo, mao ang iyang kaugalingon. Kun mabuntog nato ang atong kaugalingon, ang atong pakigbisog ug pakiggubat batok sa kadautan, ato rang makab-ot.

Atong ipadayon si Dr. Small: “Staying intellectually and socially dynamic is the best way to help extend and maintain cognitive abilities for a longer period of time. Challenging oneself by learning new language or a new skill, taking up a hobby, or engaging in friendly debates are effective ways to keep the brain active and strong.” Sa ato pa, paningkamoti nga dili matay-an ang imong utok,

“Reducing stress and being in shape has a significant impact on memory curves. Stress can endanger the brain areas involved with memory processing. Fatigue affects concentration, focus, and alertness regardless of age. Paningkamoti nga dili ka madaug sa subrang kabalaka, kahigwaos, pangapoy, kaguol, tension, anxiety. Ug ang regular nga exercise makatabang kaayo’g daku pagpaabtik sa atong pangutok. Keep physically fit. Tambong sa mga miting sa Senior Citizen ug salmot sa mga kalihokan niini. Ayaw pagmika.

 As far as diet is concerned, literally,” dunay giingon nga ‘food for thought.’ “Some of the well-known brain nutrients include Omega 3, Vitamin B complex, folic acid, and lycopene found in foods such as fish, fortified cereals, broccoli, and tomatoes. “The most recent vitamin-based nutrient that has taken the medical community by storm is Choline, which has been called the brain’s ‘memory architect’ Good source of Choline include beef liver, cauliflower, tofu, almonds, navy beans and Argentina Andale Hotdogs.”

Giingon dinhi nga “grow wiser with age…age and experience will triumph over youth and skill.”

In the meantime, paminaw kanunay ug interact sa Senior Citizens Hour sa DyRC, 648 kHz, matag Sabado, 4:00-6:00pm, tels. 4125249, 2388173.