Aplikante og trabaho sa gawas sa nasud nidangop sa BMPM (Bayan Mo, i-Patrol Mo!) sa DYAB Abante Pa, Bisaya aron pagreklamo nga gitanggong sa usa ka employment agency ang iyang pasaporte. Kini tungod sa iyang kapakyas pagbayad sa P3,000 sa medical examination, letrato ug ubang panginahanglan. Naneguro ang ahensiya nga makabayad ang aplikante sa iyang obligasyon. Labi na nga gibakwi na niya ang aplikasyon.
Ilegal ang gihimo sa employment agency. Giklaro na sa mga hukmanan ug nagkalainlaing mga buhatan sa gobyerno sa makadaghan na uyamot nga higayon nga di mahimong tanggungon ang pasaporte tungod sa utang sa pribadong mga kompaniya, o bisan sa utang sa buhis sa gobyerno.
* * *
Gitawgan dayon nilang June Berongan ug Tisha "Inday Tikay" Ylaya, mga tagduma sa BMPM, ang gireklamohan nga ahensiya. Ang babayeng tagduma nipasabot dayon nga mahimo pang laslasan ang P3,000 nga bayranan kun tarungon lang sila og istorya sa aplikante. Matud niya mahimong di na lang sila mangolekta sa P500 nga bayranan sa withdrawal letter ug sa laing bayranan sa letrato. Bisan ang P1,500 sa medical exam mahimo ra gihapong sabutsabotan.
Nganong pabayron man ang aplikante og P500 sa pagbakwi sa iyang aplikasyon? Nganong mahal man kaayo ang medical exam, letrato ug ubang bayranan? Ug nganong nikalit man lang og hiyos dihang nidangop nang aplikante sa radyo?
* * *
Gidasig namo ang aplikante sa pagdangop sa Philippine Overseas Employment Agency (POEA) nga maoy naghatag og lisensiya sa employment agencies. Di siya maoy una, ug nahadlok ko nga di maoy kataposan, nga biktima ning dugay na kaayong raket sa mga ahensiya pagtanggong sa mga pasaporte.
Daghan nang nasakpan ang gobyerno apan wa pay bisan usa nga napasakaan og kasong kriminal. Pulos ra pasidaan ang nadawat sa employment agencies nga nitanggong sa mga pasaporte. Hinaot nga mas kusganon nang mga lakang ang himuon aron wa nay dugang aplikante nga maabusohan.
* * *
Ang gireklamohan nga ahensiya niinsistir nga ang pagtanggong ra sa pasaporte ang ilang bugtong garantiya nga makabayad ang mga aplikante. Kay lahi sa ubang karibal nga mga ahensiya, segun sa tagduma, wa sila mangolekta og placement fee.
Nga laing salawayon nga raket. Madani tuod pag-ayo ang daghang aplikante sa magsinggaak nilang propaganda nga way placement fee. Uwahi nang madiskubrehan nga mabunalan gihapon ang mga aplikante og mga bayranan nga bunyagan og laing ngan. Apan kasagaran mas dako pa kay sa placement fee. Nga, ubos sa mga lagda nga kanunay sang mataligam-an pagpatuman sa POEA ug ubang mga buhatan sa gobyerno, di molapas sa usa ka buwan nilang suholan.
Kaluoy sa aplikante nga nidangop sa BMPM ug ubang sama niya. Kay klarong nagkonsabo ang POEA ug employment agencies paglawog nila ngadto sa tirong.
* * *
Email: leo_lastimosa@abs-cbn.com.