Salamat sa amihan

Amihan. Hanging amihan. Maoy labing lig-on nga panalipod sa Pilipinas gikan sa radiation. Kun simbako, layo ra to, tabukon og pito ka lawod, moulbo gyod ang naapiki nga mga plantang nukleyar sa Fukushima Prefecture sa Japan. Matud sa Philippine Nuclear Research Institute (PNRI) ang amihan maoy mopalayo ug motino nga di makaabot sa atong nataran ang bisan unsang makahilo nga hangin gikan sa Japan.

Matud ni PNRI Director Alumanda dela Rosa ang labing dakong alas sa Pilipinas mao nga ang hanging amihan magpabiling modominar sa atong kahimtang sa panahon hangtod unya sa Mayo 15 ning tuiga. Gipaabot nga ang krisis sa mga plantang nukleyar sa Japan hingpit nang masulbad sa mosunod nga mga adlaw.

* * *

Mao nga palihog papasa ug ayaw ipada sa imong mga higala ang iresponsableng text messages nga nagpasidaan nga niabot na sa Pilipinas ang radiation ug acid rain gikan sa Japan. Tinuod nga duha na ka plantang nukleyar sa Fukushima ang niulbo. Apan ang International Atomic Energy Agency (IAEA) nipasalig nga ubos kaayo ang radiation level sa palibot sa mga planta, nga sama ra sa x-ray exposure.

 Sa pikas nga bahin, nipasidaan hinuon ang Pentagon nga mahimong mas dako ang suliran kay sa giangkon sa Japan. Ang ilang helicopters nga naglupad dul-an sa 100 ka kilometro gikan sa mga plantang nukleyar nakakuha og radioactive particulates — nga gisusi pa sa laboratoryo, apan gituohan nga naglakip sa cesium-137 ug iodine-121 — pasabot nga nagkalapad ang kahugaw sa palibot.

* * *

200,000 na ka molupyo sa 20 ka kilometro nga radius sa mga plantang nukleyar, apil nang pipila ka Pilipinhon, ang gipabakwet. Gipanghatagan sila og iodine aron pagpanalipod sa ilang thyroid glands nga maoy unang atakehon sa radiation, ug mahimong mosangpot sa thyroid cancer.

 Nangandam na sab ang atong Department of Health (DOH) og prophylactic potassium iodide aron pag-alkontra sa posibleng pagsuyop sa radioactive iodine. Matud ni Agnette Peralta, DOH medical physicist, nga ang radiation nga motapot sa lawas matangtang pinaagi sa pagkaligo.

* * *

Gikahadlokan nga ang krisis sa mga plantang nukleyar sa Japan mahimong molungtad og usa ka tuig o mas dugay pa. Ang gihimo karon sa mga tagduma mao ang pagpabaha og dagat sa nagbaga nga reactors. Nga mopabukal sa dagat ug makapataas pag-ayo sa pressure, nga kinahanglang pahungawon ang gamay’ng radiation aron kabombahan og dugang dagat.

Dugay pa hinuon nga makabalik sa ilang mga pinuy-anan ang gipabakwet nga mga molupyo tungod sa anam-anam nga pagpahungaw sa radioactive materials. Nga peligrong makahulga sa mas daghan pang mga molupyo kun mausab ang direksiyon sa hangin. Nga inay mohuyop sa radiation ngadto sa Pacific Ocean moabog na hinuon ini ngadto sa mas dagkong mga dakbayan sa Japan.

* * *

 Email: [email protected]