Kalangay sa FOI

Sakto ang The Right to Know, Right Now! Coalition. Nabantang ang kadako sa panginahanglan pagpasar sa Freedom of Information (FOI) act atubangan sa nabisto nga lapad nga pangurakot sa Armadong Kusog ug ubang mga buhatan sa gobyerno. Kini aron nga mahibaw-an ug mabadlong dayon sa mga magbubuhis ang binuang nga mga transaksiyon sa gobyerno.

 Lisod sabton ang pagdumili ni Presidente Noynoy Aquino pag-apil sa FOI sa listahan sa mga balaudnon nga iyang giduso nga unahon pagtuki sa Kongreso. Kay nagsubli-subli siya og pasalig nga way tagoan ang iyang pamunoan. Gawas nga ang kampanya batok sa pangurakot maoy labing dakong bahin sa plataporma sa iyang kandidatura ug pagdaog sa niaging tuig.

* * *

Ang ka way FOI gipahimuslan pag-ayo sa kawatan nga mga opisyal sa gobyerno pagpadayon sa ilang mga binuang. Kun wa ning balaora, dali ra kaayong balibaran ang mga sakop sa media ug nagpakabana nga mga magbubuhis nga mangayo og mga dokumento sa mga proyekto nga gigastohan sa ilang buhis.

Tinuod nga dunay Code of Conduct and Ethical Standards for Government Officials and Employees (Republic Act 6713) nga gipangamahanan ni kanhi Senate president Jovito Salonga ug nahimong balaod niadtong 1989. Apan labihan kabusluton ang mga probisyon nga mahimong siyam-siyaman ang pagpinaabot sa mga nangahas pagpangayo og mga dokumento gikan sa lokal ug nasudnong gobyerno, labi na sa militar.

* * *

 Ang labing dakong kalainan sa gisugyot nga FOI ug sa RA 6713:

 1. Sa RA 6713, ang nangayo sa mga dokumento kinahanglan nga mopatin-aw nganong nangayo siya sa kasayuran; samtang

 2. Sa FOI, gipatigbabaw nang daan ang katungod sa publiko pagpangayo sa mga dokumento ug ang opisyal o buhatan sa gobyerno nga gipangayoan obligado nga motuman, o kinahanglan nga mopatin-aw nganong di mahatag ang kasayuran.

 Sa RA 6713, labihang langaya. Mahimong pabalik-balikon ang nangayo sa mga dokumento kun magpa-goryo-goryo nga di kunohay matagbaw sa mga sukaranan ang gipangayoan. Mas laktod sa FOI. Mahimong makuwestiyon dayon atubangan sa hukmanan ang sukaranan sa paghikaw sa mga dokumento.

* * *

Ang sukaranan ni Aquino sa pag-isnab sa FOI labihang taphawa: Matud niya may mga kasayuran nga hilaw pa nga di angayang mahibaw-an dayon sa katawhan kay mahimong makamugna lang og kaguliyang; maong nag-umol pa karon ang Malakanyang sa ilang kaugalingong bersiyon sa FOI. Nga makapahinumdom nato sa laing salida sa palasyo: Aron paglikay sa nagbaga nga kontrobersiya sa Reproductive Health (RH) bill, nag-umol sila og Responsible Parenthood (PH) bill.

Angayang pahinumdoman si Aquino nga di iyang trabaho ang pag-umol kun dili ang pagpatuman sa mga balaod. Ug nga di monopoliya sa Malakanyang ang tarung nga panimuot, kay may katakos sab ang mga sakop sa Kongreso ug nagpakabana nga mga pundok nga nagkauyon pagpanday na sa FOI.

* * *

Email: [email protected]