Wa ni masuwat, apan mabantang sa matag higayon sukad sa gagmay pa tang bata, ang lisod sukwahion nga lagda: Kun patay na gani ang usa ka tawo, ang maayo na lang niyang binuhatan ang mahisgutan; kun mangahas ka pagtuki sa iyang mga atraso, labihan nimong ngil-ara kay gawas nga wa pang kalimot ug kapasaylo nakahasol pa gyod sa mga tagtungod sa ilang pagbangotan.
Maong kasagaran sa mga pamahayag sa labing dagkong mga haligi sa gobyerno ug pribadong sektor nagpasidungog ni Heneral Angelo Reyes. May nangahas paghisgot sa iyang pagpili sa paghikog inay pagsulti sa kamatuoran sa mga pasangil sa pangurakot batok niya apan pipila ra sila.
* * *
Maong way bisan usa nga nangahas pagkuwestiyon sa pahibawo sa Armadong Kusog nga hatagan og full military honors si Reyes, bisan sa iyang paghikog ug bisan sa pagduda nga iyang gikawat ang suholan ug mga benepisyo sa kasundalohan, kun modawat ang iyang pamilya. Maong way nangahas pagsupak sa laraw nga adto siya ilubong sa Libingan ng mga Bayani.
Tinuod nga wa pa makonbikto, wa pa man gani makiha, si Reyes. Kun mapamatud-an ang iyang krimen, kana kun mapadayon pang mga imbestigasyon human sa iyang kamatayon, kabakwian ba sa military honors ug kahinginlan sa Libingan? O madugang sa nagkataas nga listahan sa mga bahin sa kasaysayan nga atong gilingiw-lingiwan?
* * *
Ambot pila ra nato ang nakahunahuna, ug makahigayon, sa pagduaw sa haya ni Reyes. Kasagaran nato wa na lang magtagad kay labihang layoa sa gihayaan ug di nato kaila ang iyang mga tagtungod. Apan nganong morag lain man gihapong paminawon ang pasidaan sa pamilya nga di nila dawaton ang mga buwak ug pangaliya sa mga kaatbang ni Reyes?
Gidid-an ba sab nila ang pagpangaliya sa hilom nga maluwas ug makaangkon og kalinaw ang kalag ni Reyes? O kinahanglan unang usbon ang atong baruganan mahitungod niya? Hinaot nga di ni maoy tinuod nga sentimento sa pamilya ug iya lang sa overacting nga tigpamaba.
* * *
Ang kamatayon ni Reyes nipasundayag na sab sa makausa pa sa dakong kalainan sa mga kabos ug adunahan:
1. Nagdumili ang kapolisan pagpahibawo sa sangpotanan sa imbestigasyon aron pagtahud sa privacy sa pamilya sa kanhi hepe sa AFP—kun sidewalk vendor pay napukan hagbay ra tingaling gikasab-an ang pamilya nganong nagdumili pagpa-autopsy sa patay’ng lawas ug pagtubag sa mga pangutana sa mga imbestigador;
2. Ang kadagkoan sa Simbahang Katoliko nisabot sa paghikog ni Reyes tungod sa posibleng kalibog o kaguol sa kalisod sa iyang kahimtang—kun kasarangang Katoliko pay namatay, nagkarakara na tingali ron pagpanghangyo sa mga pari nga misahan ang patay’ng lawas ug pagpangilaba nga pasayluon ang pagkutlo sa iyang kaugalingong kinabuhi ug tugotan nga malubong sa minteryo sa simbahan.
* * *
Email: leo_lastimosa@abs-cbn.com