Nakurat ang Sugbo paglapdos sa mga pagbaha sa niaging semana. Dako ang kadaut dala niadtong duha ka hut-ong sa mga pagbaha kaniadtong Martes ug Huwebes sa nagkalainlaing lugar sa Metro Cebu.
Una nga mihapak ang baha sa dakbayan sa Mandaue, ilabina sa A. S. Fortuna Street sa Banilad ug Barangay Subangdako, ug sa pipila ka barangay sa dakbayan sa Sugbo.
Usa ka babaye ang missing atol sa maong pagbaha sa siyudad sa Mandaue. Hangtud karon, pabiling wala pa makit-i ang iyang lawas, nga gituohang gibanlas ngadto sa kadagatan.
Dako nga bahin sa North Reclamation Area ang nahisama sa dagat. Makita sa aerial view ang grabe ka dako sa lunop. Gani daghang mga establisimento ang apektado niini.
Sa Barangay Kamputhaw sa dakbayan sa Sugbo, usa ka bata ang gianod sa baha. Nakit-an nga naglutaw sa dagat ang patay’ng lawas ni Vrille Dave Amay human sa usa ka adlaw niini nga pagkawala.
Ug kaniadtong Huwebes sa buntag, gibaha na usab ang Sugbo. Ning panahona ang southern part na usab sa Metro Cebu maoy gilunopan.
Sa dakbayan sa Sugbo lamang, mokabat 300 ka pamilya sa Barangay Basak-Pardo ang naapektohan sa baha. Pagdahili sa yuta ang nasaksihan didto sa mga barangay sa Kalunasan, Sapangdaku ug uban pa didto sa kabukiran ning dakbayan.
Sa dakbayan sa Talisay, grabe usab ang lunop sa mga barangay sa San Roque, Cansojong ug uban pa. Ug dali kaayong nakabasol ang mga naapektohan sa kainutil kuno sa mga opisyal sa dakbayan sa ilang hinay nga aksiyon pagsulbad sa dugay nang problema sa pagbaha sa ilang lugar.
Naapektohan usab sa baha ang mga ubos nga lugar sa kalungsoran sa Minglanilla ug Naga. Hinuon, sige na ko makamatikod nga pirme lamang bahaan kanang duha ka lugar.
Tungod niining mga pagbaha, mitumaw na usab ang mga panawagan alang sa usa ka integrated nga drainage system sa Metro Cebu. Usa gayud na sa kulang dinhi sa Sugbo.
Bitaw. Dili gayud ikalimod sa atong mga opisyal nga karaan na kaayo ang drainage system sa Sugbo. Gagmay ug barado pa gayud gumikan sa naghuot nga mga basura.
Dugay na kining maong problema dili lamang sa dakbayan sa Sugbo kondili lakip na sa kasilinganang lugar. Gamay lamang nga pag-ulan mobaha dayon sa ubos nga mga lugar tungod sa walay klaro nga sistema sa drainage, pagbaha nga naghatag og risgo sa kinabuhi sa katawhan.
Ang solusyon niining dugay na kaayong problema mao ang pagmugna og usa ka integrated drainage system sa Metro Cebu. Kinahanglang tanang lokal nga kagamhanan sa dakbayan sa Sugbo ug kasikbit nga lugar ang magtinabangay aron masulbad na gayud kining maong problema.
Hinuon kun nakahuna-huna pa lamang kaniadto ang mga lokal nga kagamhanan sa Metro Cebu niini, hagbay ra untang nasulbad ang problema sa mga pagbaha. Apan gumikan lagi sa ilang pag-iyahay, nagkalandrakas na hinuon ang sistema sa atong drainage.
Ang kadaut man gud, wala ma-anticipate sa atong mga opisyal kaniadto ang paspas nga paglambo sa Metro Cebu hinungdan nga minos sila’g koordinasyon pagpalambo sa lokal nga inprastraktura.
Karon, dako na hinuon kini nga problema. Kini gumikan kay nagkinahanglan og dakong kantidad ang rehabilitasyon sa drainage system sa Metro Cebu. Ug asa manangkong ang atong mga opisyal niini?
* * *
Email: yacilam@yahoo.com