Ambot nganong ganahan kong magduwa sa silong sa punerarya sa among lungsod niadtong nagtungha pa ko sa elementarya. Bakante ang silong maong makaduwa ko og babuy-baboy didto. Apan mas ganahan kong mohangad sa gingi sa sawog nga tabla kay makita nakong kabahin sa pag-atiman sa mga patay’ng lawas. Ambot tungod ba kaha kay duol rang punerarya sa eskuylahan. Maong sayon rang tagoan kun di ko ganahang mosud sa klase. Modungan ko sa akong mga maguwang pag-eskuyla. Apan mosimang ko ngadto sa silong sa punerarya. Modungan ko nila og pauli nga morang way nahitabo. Kasagaran, abtan og pila ka semana ang akong palta una makahibawo ang akong mga ginikanan.
* * *
Dihang nag-boarding house na ko sa kolehiyo ug nabuwag na sa akong mga igsuon, punerarya sab ang ganahan namong katulgan sa akong mga higala. Kun dugay ming makapauli gikan sa among laag ug maseradoan na sa among landlady.
Among pilion ang mga haya sa labing dagkong mga kuwarto sa punerarya. Kasagaran inig abot namo namauli nang mga sakop sa pamilya sa minatay ug among maabtan mao na lang ang mga katabang. Nga di magkutikuti sa among pangangkon nga mga paryente sa namatay. Tibuok kasingkasing sila nga motanyag namo og kape ug pagkaon. Ug way pagdudang nitugot namo nga mangatug sa bakanteng mga lingkoranan.
* * *
Sunod nakong sud sa punerarya dihang namatay ang akong amahan. Gikuyogan nako ang iyang patay’ng lawas aron maatiman na ug masud sa lungon. Bisan giunsa og pahinumdom ang akong kaugalingon nga ganahan kong motan-aw og mga patay’ng lawas sa bata pa ko, wa kong kaagwanta nga nagtan-aw, niggawas ug nagpasumangil na lang pagpili og lungon.
Kay wa man sa Sugbo ang akong mga maguwang dihang namatay ang among amahan, labihang dakoa sa tabang sa punerarya nako pagkuha sa death certificate ug paghikay sa lubong. Dihang nibanos nang among kaparyentihan, nawani ang ako untang sugyot nga maglubong mi og sayong buntag aron di makahasol sa trapiko.
* * *
Nangabang mi og gamay’ng nitso sa minteryo sa Simbahang Katoliko sa Poblacion, Talisay City. Pito ka tuig ang kontrata. Pagkakita sa akong mga maguwang nga gihabwa ang mga bukog sa tapad nga mga nitso kay wa dayon malab-as ang kontrata, nihukom silang ibalhin ang among amahan sa pribadong minteryo duol sa among pinuy-anan sa Opon.
Maong sa kalag-kalag di namo mahimamat ang among kaparyentihan sa Talisay. Apan mas duol alang sa akong inahan ug mga igsuon ang pagduaw sa lubong sa akong amahan sa bisan unsang adlaw sa tuig. Sa way pagtuki sa akong kamahiligon sa mga punerarya, usa sa labing unang kabtangan nga akong napalit mao ang luna, nga hangtod karon wa nako igkita, sa pribadong minteryo sa Liloan.
* * *
Email: leo_lastimosa@abs-cbn.com