Ang mga batan-ong maoy giingong paglaum sa nasud, sigun pa sa atong nasudnong bayani nga si Dr.Jose Rizal. Apan unsay kaugma-on nga nagpaabot sa nasud ta kun ang mga batan-on nga maoy umaabot nga lider sa nasud, karun palang ato nang gitudlo-an unsa-on pagpanikas sa eleksiyon?
Karong adlawa, sa maka-usa pa mopili na sab ta og mga lider nga atong tugyanan sa pagdumala sa barangay. Dungan sa atong pagpili sa mga opisyal sa barangay, ang atong mga batan-on magpili sab og ilang lider sa Sangguniang Kabataan.
Apan natugaw kaayo ko sa sibaw nga kasayuran didto sa Poblacion, Argao diin moabot kuno sa P1,000 ang palit sa SK. Gawas sa pinalitay gitigom sab sa kandidato isip tsirman ang labing minos 50 ka mga batan-on didto sa Bodo’s Bamboo Resort sa lungsod sa Alcoy sukad niadtong Domingo sa gabii.
Akong gisusi ang maong kasayuran didto sa maong resort niadtong Sabado sa hapon. Kunohay buot ko unta nga magpareserve sa maong resort alang sa adlaw’ng Domingo, bisperas sa eleksiyon.
Apan ang receptionist sa resort nga si Renjie nga maoy mitubag nako sa telepono mibalibad tungod kay “fully-booked” kuno sila alang sa maong adlaw. Mitug-an nako ang receptionist nga ang ilang resort duna lay 14 ka mga kwarto ug ang tanan gi-reserve na sa 50 ka mga tawo nga moabot sa maong adlaw.
Dihang akong gipangutana ang receptionist kun kinsay nagpareserve niini, matud niya usa ka Luther Cajegas o Cagigas maoy anaa sa ilang records. Ang dugang kasayuran nga akong nahipos mao nga si Cagigas giingong lider sa usa ka dakong opisyal sa lalawigan kang kansang anak kandidato pagka tsirman sa SK sa Poblacion, Argao.
Ang Barangay Poblacion sa Argao duna lay 195 ka mga rehistrado nga butante sa SK. Dunay upat ka mga nagpapili isip SK chairman. Kini naglakip nila ni Jennica Almirante Mendoza, Alladin Caminero, Raymund Kintanar Ramirez ug Joana Paula Gonzales.
Bisan tinuod og upat ang kandidato apan gihulagway nga ang kumbati mahitabo lang tali nila ni Mendoza ug Caminero sanglit pulos kwartahan ug gamhanan ang ilang pamilya. Si Mendoza apo ni kanhi bokal Antonio Almirante samtang si Caminero anak ni bokal Wilfredo Caminero.
Kun sa linghod nilang panghuna-huna ato nang gitudloan ang atong mga batan-on sa hugaw nga duwa sa politika, sama sa pag-house sa mga botante sa resort aron masiguro nga mahigtan sila ug mobotar pabor sa atong kandidato, unsa may paglaum nga atong makuha nila?
Ubos sa Article 12, Section 261 sa Omnibus Election Code ang pagpanghatag, pagtanyag ug pagsaad og kwarta o bisan unsang butang nga dunay kantidad, lakip niini ang saad sa trabaho giisip na nga pagpamalit og boto.
Ang gihimo nga pag-house sa mga botante didto sa Bodo’s Resort maisip na nga matang sa pagpamalit og boto sanglit sigun sa balaud ang pagtanyag og bisan unsang butang nga nagkinahanglan nga mogasto og kwarta usa man ka matang sa “vote-buying.”
Ang “vote-buying” giisip nga kalapasan sa lagda sa eleksiyon nga nagtangag og silot nga unom ka tuig nga pagkabilango ug pagkadisqualify isip kandidato ingon man usab ang paghupot og bisan unsang pwesto sa gobiyerno kun mamatud-ang sad-an.
* * *