Killer road...

Kung ang mga residente sa Balamban ang pasultion, di’ na maihap ang mga aksidente nga nahitabo sa transcentral highway sukad nga gibuksan ang da’n niadtong 1990. Apan ang pagkahu’g sa JD tours bus sa miaging semana nga nikalas og 21 ka kinabuhi, ang giisip nga labing dako ug dugoong trahedya nga nahitabo sa lugar. Nada’ na sa Iran ang mga patay’ng lawas sa mga biktima apan magpabilin ang subo nga sugilanon sa ilang kamatayon sa da’n nga giisip nga ‘killer road’ tungod sa kadaghang kinabuhi nga nakalas sa maong dapit.

Sa pagbukas sa transcentral highway duha ka siglo na ang niagi, giklaro ni Balamban Mayor Alex Binghay nga tumong niini nga himuon lang nga tourist attraction alang sa mga lokal ug langyaw nga turista. Gibuksan ang maong da’n aron makita sa mga tawo unsa ang nawong sa Sugbo gikan sa labing taas nga bahin. Ang plano, matod ni Binghay sa kaniadto gobernador nga si Lito Osmeña mao nga buksan ang da’n aron molambo ang negosyo sama sa mga restaurants o mga mountain resort. Apan su’d sa pipila ka tuig, nausab na ang dagan sa panahon uban ang kausaban sa tumong transcentral highway.

Karon, di’ malalis ang maong da’n na ang labing dali nga agian paingon sa kasadpang bahin sa lalawigan sa Sugbo. Ang lungsod sa Balamban nga kaniadto maabot sa tulo ka oras, karon usa ka oras lang moabot naka sa ship building capital sa nasud. Bisan ang mga lungsod sa Asturias o dakbayan sa Toledo, dali ra ‘sab nga maabot tungod sa maong da’n. Mas pang nadali ang biyahe tungod kay sementado na ang transcentral highway. Itandi sa tumong sa maong da’n sa mga opisyal nga nakahuna-huna sa pagbukas sa maong da’n kaniadto, lahi na ang serbisyong hatud sa transcentral highway.

Karon, maisip nga killer road ang maong da’n tungod daghang aksidente nga nahitabo sa lugar. Adunay bag-o lang nipasar sa nursing board exam ang nakalas sa miaging mga buwan. Nahagbong ‘sab ang military truck sa miaging buwan human nagpahigayon og medical mission. Wa’ hinuoy nakalas sa maong aksidente apan kasagaran sa mga sakay pulos samaran. May nagmotor ‘sab nga nahagbong sa pangpang sa miaging semana ug swerte nga samdan lang ang duha. Ang labing dugoon   mao ang pagkahagbong sa JD tours bus sa miaging semana nga nikalas sa drayber nga mao ‘sab ang tag-iya sa bus ug ang 20 ka mga Iranian.

Apan gawas sa giingong sayop sa mga drayber ang sagad sa mga disgrasya nga nahitabo sa lugar, di’ maayong manghunaw nalang ang gobyerno partikular ang Dept. of Public Works and Highways kon DPWH nga maoy gitahasan sa pagpa-semento ug pag-mintinar sa maong da’n. Kung ang mga motorista nga moagi sa lugar matag adlaw ang pangutan-on, nagsupot-supot ang ilang mga reklamo. Kung nagtan-aw ang taga DPWH sa kaluwas sa mga tawo nga moagi sa dapit, mas labing haum ug matarong nga ang reklamo ug suhestyon sa mga drayber ang angayan nga paminawon ug posibleng sundon.

Kung ang mga motorist sa lugar ang sundon, buot nilang pun-an pa og daghang traffic signage ang da’n labi na sa mga dapit nga taas kaayo ang dulhogon. Lima ka kilometro nga dulhogon ang giagian sa tourist bus sa wa’ pa ni mahagbong. Buot ‘sab sa mga tawo nga butangan og hamp ang mga dapit nga delikado kaayo aron makontrolar sa mga drayber ang gikusgon sa ilang dagan. Kung ang mga tawo sa lugar ang sundon, buot nilang adunay traffic enforcer nga ibutang sa dapit aron maoy mohatag og permiso sa mga sakyanan sa pagpaagi sa lugar. Gusto sa mga tawo nga hingpit nang idili ang pagpaagi sa mga bus sama sa nahitabo sa JD tungod kay di’ kini luwas sa maong matang sa sakyanan.

Sa kadaghan sa disgrasya nga nahitabo sa lugar su’d sa pipila ka tuig, igo nang leksyon di’ lang sa mga drayber apan lakip na sa mga hingtungdan nga ahensya sa gobyerno nga maoy gitahasan sa kaluwas sa biyahe. Kung mahitabo ang lain pang aksidente sa transcentral highway, di’ na ni mapasaylo pa sa publiko human sa lanog ug sibaw nga pahimangno nga hatud sa pagkahagbong sa JD tours bus.

* * *

Email: [email protected] or [email protected]